အာလူး၏က်န္းမာေရးအက်ိဳးေက်ဇူးမ်ား။
အာလူးကို ေၾကာ္စားျခင္းထက္ ခ်က္ျပဳတ္ျခင္း၊ မီးဖုတ္၍စားျခင္းတို ့ က်န္းမာေရးကိုအေထာက္အကူျဖစ္ေစပါသည္။ သုိ ့ ေသာ္ အာလူးအကြ်တ္ေၾကာ္ကို အလြန္အကြ်ံမဟုတ္ဘဲ ပံုမွန္စားေပးရံုျဖင့္ က်န္းမာေရးကို မထိခိုက္ႏိုင္ပါ။
ခႏၶာကို္ယ္အေလးခ်ိန္တိုးပြားလာျခင္း။
ကစီဓာတ္တို ့ေပါင္းစုေ၀းရာအာလူးတြင္ ပရိုိတင္းဓာတ္လဲအနည္းငယ္ပါရွိပါသည္။ ထို ့ေၾကာင့့္ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္တက္လို ပါက၊ အဆီဓာတ္နဲေသာ အာလူးကို ဓာတ္စာအျဖစ္ စားသံုးေပးသင့္ပါသည္။
အစာေၾကလြယ္ျခင္း။
အာလူးတြင္ကစီဓာတ္တို ့ေပါၾကြယ္၀ျခင္းေၾကာင့္ အလြယ္တကူအစာေၾကေစပါသည္။ ခြန္အားဗလလဲျဖစ္ေစသျဖင့္ နာလန္ထ စလူနာမ်ားႏွင့္ ကေလးငယ္မ်ားအတြက္ သင့္ေတာ္ေကာင္းမြန္ေသာ အစာျဖစ္ပါသည္။ (သို ့ေသာ္ အာလူးကို အလြန္အကြ်ံစား ပါက အစာအိမ္အခ်ဥ္ေပါက္တတ္ပါသည္)။ အပူေပးခ်က္ျပဳတ္ထားေသာ အာလူးထက္ အာလူးအစိမ္းတြင္ အမွွ်င္ဓာတ္ပါ၀င္မႈ ပိုမ်ားသည္ဟု သိရပါသည္။
အသားအေရေစာင့္ေရွာက္မႈ။
ဗီ္တာမင္ C၊ ဗီတာမင္ Bဓာတ္ေပါင္းစုႏွင့္ သတၱဳဓာတ္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ပိုတက္စီယမ္၊ မဂၢနီစီယမ္၊ ေဖာ့စဖရက္စ္ ႏွင္ ့သြပ္ဓာတ္ တို ့ကအသားအေရကို တိုးတက္ေကာင္းမြန္ေစႏိုင္ပါသည္။ အာလူးတြင္ထိုဓာတ္မ်ားပါရွိပါသည္။ ၾကိတ္ေခ်ထားေသာ အာလူး အစိမ္းကို ပ်ားရည္ႏွင့္ေရာၿပီး မ်က္ႏွာကိုလိမ္းေပးျခင္းျဖင့္ ၀က္ျခံႏွင့္အမဲစက္မ်ားကို ေပ်ာက္ကင္းေစႏို္င္ပါသည္။မီးအပူေလာင္ ပါက၊ အာလူးကိုပါးပါးလွီး၍ ကပ္ေပးျခင္းျဖင့္ ေရာင္ကိုင္းျခင္းမရွိေစဘဲ အပူေလာင္ျခင္းကို ခ်က္ခ်င္းသက္သာလာေစပါသည္။ အာလူးမ်ားကို လွီးျဖတ္၍ စိမ္ထားေသာေရကိုခ်ိဳးေပးပါက၊ အသားအေရကိုႏူးညံ့သန္ ့ရွင္းေစပါသည္။
ဗီတာမင္ C ခ်ိဳ ့တဲ့ေရာဂါမ်ား။
အာလူးတြင္ ဗီတာမင္ C ပါရွိျခင္းေၾကာင့္ ဗီတာမင္ C ခ်ိဳ ့တဲ့ေရာဂါမ်ားျဖစ္ေသာ ႏႈတ္ခမ္းကြဲျခင္း၊ ႏႈတ္ခမ္းေထာင့္မ်ား က်ီးကန္း ပါစပ္လိုကြဲအက္ျခင္း၊ သြားဖံုးမ်ားေသြးယိုစီးျခင္းႏွင့္ မၾကာခဏအေအးမိဖ်ားနာျခင္းတို ့ကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါသည္။
အဆစ္အျမစ္အေၾကာအခ်ဥ္ေရာင္ရမ္းကိုက္ခဲျခင္း။
ဗီတာမင္မ်ား၊ ကလယ္စီယမ္ ႏွင့္ မဂၢနီစီယမ္တို ့ပါရွိေသာအာလူးကိုျပဳတ္လိုက္ေသာအခါ အာလူးထဲတြင္ ေရဓာတ္ေရာက္ရွိ သြားသျဖင့္ အဆစ္အျမစ္အေၾကာအခ်ဥ္ေရာင္ရမ္းကိုက္ခဲျခင္း ေ၀ဒနာတို ့ကို သက္သာလာေစပါသည္။ သို ့ေသာ္ အာလူးထဲ တြင္ ကစီဓာတ္ပါ၀င္မႈ ျမင့္မားေသာေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို တိုးပြားလာေစသျဖင့္ ဒူလာပါဒရက္ ေရာဂါသည္မ်ား အတြက္ေတာ့ အာလူးက ေကာင္းက်ိဳးမျပဳႏိုင္ပါ။
ေရာင္ရမ္းနာမ်ား။
ခႏၶာကိုယ္တြင္းကို္ယ္ပေရာင္ရမ္းနာမ်ားအတြက္ အာလူးကမ်ားစြာ ေကာင္းက်ိဳးျပဳပါသည္။ အာလူးသည္ ႏူးညံ့ေပ်ာ့ေျပာင္းၿပီး အစာေက်လြယ္ေစကာ ဓာတ္တိုးဆန္ ့က်င္ပစၥည္းတို ့အေျမာက္အမ်ားပါရွိသျဖင့္ အူႏွင့္အစာေခ်လမ္းေၾကာင္းတို ့ ေရာင္ရမ္း နာမ်ားကို သက္သာေစႏိုင္ပါသည္။ ခႏၶာကိုယ္ျပင္ပေရာင္ရမ္းပါက၊ အာလူးကိုက်ိတ္ေခ်ၿပီး၊ အာလူးသတၱဳရည္ကို လိမ္းက်ံေပး ျခင္း ျဖင့္ သက္သာေပ်ာက္ကင္းလာေစႏိုင္ပါသည္။
ေသြးတိုးကိုက်ေစႏိုင္ျခင္း။
အစားမွားျခင္း၊ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါျဖစ္ျခင္း စသည့္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးတို ့ေၾကာင့္ေသြးတိုးေရာဂါကို ရေစႏိုင္ ပါသည္။ အာလူးတြင္ ဗီတာမင္ D ႏွင့္ ဗီတာမင္ B တို ့ၾကြယ္၀စြာပါရွိပါသည္။ ထိုဓာတ္မ်ားက အစားမွားျခင္းႏွင့္ စိတ္ဖိစီးမႈ ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေသြးတိုးေရာဂါမ်ားအတြက္ အာလူးကိုစားသံုးေပးျခင္းျဖင့္ေသြးက်ေစႏိုင္ပါသည္။ သုိေ့သာ္ ဆီးခ်ိဳ ေရာဂါေၾကာင့္ ေသြးတိုးလွ်င္ေတာ့ အာလူးစားသံုးျခင္းကို အထူးေရွာင္ၾကဥ္သင့္္ပါသည္။ အာလူးထဲရွိ အမွ်င္ဓာတ္က ကိုလက္စထေရာကိုႏွိမ့္ခ်ေပးၿပီး၊ ေသြးထဲရွိသၾကားဓာတ္ကို ျမွင့္တင္ေပးသည့္အတြက္ ေသြးတိုးကိုက်ေစႏိုင္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ဦးေႏွာက္စြမ္းေဆာင္ခ်က္။
ဦးေႏွာက္ဖြံ ့ျဖိဳးၾကီးထြားလာႏိုင္ေရးအတြက္ သၾကားဓာတ္ပမာဏ၊ ေအာင္စီဂ်င္ရရွိမႈ၊ ဗီတာမင္ B ဓာတ္ေပါင္းစု၊ ဟိုမုန္း ႏွင့္ အိုမီဂါ-3ဖက္တီးအက္ဆစ္(အမိုင္ႏို+ဖတ္တီးအက္ဆစ္) တို ့က မ်ားစြာ အေရးပါပါသည္။ အာလူးက ဦးေႏွာက္စြမ္းရည္ အတြက္ အထက္ပါ အားလံုးနီးပါးကို စီမံျဖည့္စြမ္းေပးႏိုင္ပါသည္။ အာလူးထဲတြင္ပါရွိေသာ ကစီဓာတ္က ေသြးထဲရွိသၾကား ပမာဏကို ေကာင္းမြန္ေအာင္ထိန္းညွိေပးႏိုင္သျဖင့္ ဦးေႏွာက္ပင္ပန္းႏြမ္းလ်မႈကို သက္သာလာေစကာ ဦးေႏွာက္ကိုလန္းဆန္း တက္ၾကြလာေစပါသည္။ ထို ့ျပင္အာလူးတြင္ပါရွိေသာ ေဟမိုဂလိုဘင္ ႏွင့္သံဓာတ္တို ့က ေသြးထဲမွတဆင့္ ေအာက္စီဂ်င္ကို ဦးေႏွာက္သို ့ပို ေ့ဆာင္ေပးပါသည္။ အာလူးတြင္ ဗီတာမင္ B6 လဲ ၾကြယ္၀စြာပါရွိပါသည္။ ထို ့ျပင္ ေဖာ့စဖရက္ႏွင့္ သြပ္ မ်ားလဲ ပါရွိရာ၊ ၄င္းတို ့က ဦးေႏွာက္စြမ္းအားကိုတိုးတက္ေကာင္းမြန္ေစပါသည္။
ႏွလံုးေရာဂါ။
အာလူးတြင္ လူတိန္းႏွင့္ zeaxanthin တို ့ကဲ့သို ့ေသာ Carotenoids ဓာတ္က ႏွလံုးႏွင့္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္း ကလီစာမ်ားကို ေကာင္းက်ိဳးျပဳေစပါသည္။သို ့ေသာ္ ေသြးထဲရွိသၾကားပမာဏကို ျမွင့္တင္ေပးၿပီး၊ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္တိုးေစႏိုင္သျဖင့္ အ၀လြန္ေသာသူမ်ား အာလူးစားသံုးျခင္းကို ေရွာင္ရွားသင့္ပါသည္။(အ၀လြန္သူမ်ား၏ႏွလံုးကို ဖိအားေပးေစႏိုင္လို ့ပါ)
ေက်ာက္ကပ္ေက်ာက္တည္ျခင္း။
ေသြးထဲတြင္ ယူရစ္အက္ဆစ္ပမာဏ မ်ားျပားျခင္းေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္တြင္ ေက်ာက္တည္ေစႏိုင္ပါသည္။ ဥပမာ-အနီေရာင္ အသားမ်ား၊ ၾကက္ဆင္၊ ပုစြန္၊ ၊ ပင္လယ္ငါး၊ ၾကက္ဥ၊ ႏို ့ စသည့္ တိရိစာၦန္ မွ ရရွိေသာ ပရိုတင္းမ်ားသည္ ေသြးထဲရွိ ယူရစ္ အက္ဆစ္ ပမာဏကို တိုးပြားေစႏိုင္ပါသည္။ သံဓာတ္ႏွင့္ကယ္လ္စီယမ္တို ့သည္ ေက်ာက္တည္ျခင္းကို အားေပးၾကပါသည္။ အာလူးထဲ တြင္ ထိုဓာတ္(၂)မ်ိဳးစလံုးပါရွိပါသည္။ သို ့ေသာ္ အာလူးထဲတြင္ မဂၢနီစီယမ္ဓာတ္ ျမင့္မားစြာပါရွိၿပီး၊ ထိုဓာတ္က ေက်ာက္ကပ္ ႏွင့္တစ္ရႈးမ်ားထဲတြင္ ေက်ာက္ကပ္ေက်ာက္တည္ျခင္းကို ေခ်ဖ်က္ေပးႏိုင္စြမ္းရွိပါသည္။ ထို ့ေၾကာင့္ အာလူး သည္ ေက်ာက္ကပ္ ႏွင္ ့ဆိုင္ေသာ ေရာဂါမ်ားကို ေကာင္းက်ိဳးျပဳႏိုင္ပါသည္။
၀မ္းသြားျခင္း။
အာလူးသည္ လူကို ခြန္အားျဖစ္ေစႏိုင္သျဖင့္၊ ၀မ္းသြားၿပီး အားနည္းေသာသူမ်ား အားျပန္လည္ျဖည့္တင္းရန္အတြက္ အာလူး ကို ဓာတ္စာအျဖစ္စားေပးသင့္ပါသည္။ သို ့ေသာ္အာလူးတြင္ ကစီဓာတ္မ်ားပိုလွ်ံစြာပါရွိျခင္းေၾကာင့္ အလြန္အကြ်ံစားသံုးပါက ၀မ္းေလ်ာေစႏိုင္သျဖင့္ အသင့္အတင့္စားေသာက္ဖို ့လိုပါသည္။
အာလူးေဖ်ာ္ရည္၏က်န္းမာေရးအက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား။
အေနာက္ႏို္င္ငံ၌္ ၂၀၀၉ ႏွစ္က Davis Department of Nutrition တြင္ Potatoe study ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။ လူတစ္ေယာက္ကို အာလူးေဖ်ာ္ရည္ ၁၅-ပတ္ တိတိ တိုက္ေကြ်းၿပီးေနာက္ က်န္းမာေရးစစ္ေဆးၾကည့္ေသာအခါတြင္ ထိုသူသည္ ခႏၶာကိုယ္ အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့က်သြားေၾကာင္း ေလ့လာသိရွိခဲ့ရပါသည္။
အာလူးအစိမ္းကိုၾကိတ္ေခ်၍ အာလူးေဖ်ာ္ရည္အျဖစ္ ေသာက္သံုးႏိုင္ပါသည္။ အာလူး၏ အခြံသည္ အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစ ႏို္င္သျဖင့္ အခြံခြာျပီးမွသာ ေဖ်ာ္ရည္အျဖစ္ ေသာက္သံုးသင့္ပါသည္။ အာလူးေဖ်ာ္ရည္ ကို သူ ့ခ်ည္းေသာက္သံုးပါက အရသာ သိပ္မရွိသည့္အတြက္ သံပုရာရည္ (သို ့မဟုတ္) မုန္လာဥအနီ ေဖ်ာ္ရည္တို ့ျဖင့္ ေရာေႏွာေသာက္သံုးႏိုင္ပါသည္။ ထိုသို ့ ေရာေႏွာေသာက္သံုးျခင္းက က်န္းမာေရးအတြက္ ပိုမိုအစြမ္းထက္ ေစပါသည္။
နံက္ေစာေစာ အာလူးေဖ်ာ္ရည္ကို ေသာက္သံုးေပးျခင္းျဖင့္ ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ ရင္ပူျခင္း၊ ေဂါက္ေရာဂါ ႏွင့္ ဒူလာပါဒရက္ေရာဂါ တို ့ ကိုသက္သာေစပါသည္။ အိပ္ယာမွႏိုးႏိုးျခင္း အာလူးေဖ်ာ္ရည္ကို ေရေႏြးျဖင့္ပံုမွန္ေသာက္သံုးသြားပါက၊ အစာေျခယႏၱရားတြင္ ျဖစ္ေပၚေသာအနာမ်ားကိုသက္သာ ေပ်ာက္ကင္းေစႏိုင္ပါသည္။
အာလူးေဖ်ာ္ရည္ေသာက္သံုးျခင္းျဖင့္-
· ႏွင္းခူနာကဲ့သို ေ့သာ အေရျပားေရာဂါမ်ားကို ေပ်ာက္ကင္းေစပါသည္။
· အရိုးအဆစ္ထဲရွိ ပိုလွ်ံေသာယူရစ္အက္ဆစ္တို ့ကို ေလ်ာ့ခ်ေပးႏို္င္ေသာေၾကာင့္ အဆစ္ေရာင္နာ၊ ဒူလာပါဒရက္ ကိုက္ခဲနာ၊ ေဂါက္ေရာဂါ ႏွင့္ ခါးကိုက္ခါးေအာင့္ျခင္း စသည့္ေ၀ဒနာတို ့ကို သက္သာလာေစပါသည္။ ထိုေရာဂါေ၀ဒနာ သည္ မ်ားသည္ ေဆးဘက္၀င္အပင္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ကလ်ာဏီပင္၊ ဖက္ယားပင္၊ ၾကက္သြန္ျဖဴ စသည္တို ့ အား အာလူးေဖ်ာ္ရည္ထဲ့သို ့ႏွပ္၍ ေသာက္သံုးေပးသင့္ပါသည္။
· အစာေခ်ယႏၱရားတြင္ အနာျဖစ္ေပၚျခင္း၊ အစာအိမ္ေရာင္နာ ႏွင့္ အူသိမ္အူမတို ့တြင္ အနာျဖစ္ပါက အာလူးေဖ်ာ္ရည္ ၁-ဆလွ်င္ ေရ ၂-ဆ ေရာ၍ အစာစားၿပၤီး မိနစ္၃၀ အၾကာမွာ ေသာက္သံုးေပးရပါသည္။ (ထိုေရာဂါမ်ားအတြက္ ပင္စိမ္းပင္၊ ေခြးေလွးယားပင္ ႏွင့္ က်ီးေပါင္းပင္တို ့၏ အရြက္ကိုအေျခာက္လွန္းၿပီး၊ လက္ဘက္ရည္အျဖစ္ ေသာက္ သံုးပါက အက်ိဳးထူးႏိုင္ေၾကာင္း သိရပါသည္။)
· အစာအဆိပ္သင့္ၿပီးသူမ်ားသည္ အူသိမ္အူမထဲသို ့ေရာဂါပိုးမ်ားမ၀င္လာေစႏို္င္ေအာင္ အာလူးေဖ်ာ္ရည္ကို မုန္လာဥနီ (သို ့မဟုတ္) ပ်ားရည္တို ျဖင့္ ေရာ၍ ေသာက္သံုးေပး သင့္ပါသည္။ ၀မ္းေလ်ာပါက ထိုကဲ့သို ့ေသာက္သံုးေပးျခင္းျဖင့္ လည္း ခ်က္ခ်င္း၀မ္းရပ္ေစပါသည္။
ဘာသာျပန္သူ ( ေပါက္ပါက္)
ကိုးကားခ်က္။ Dr.Lam’s website
