ပလာစတာ၊ ပတ္တီးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး သိထားသင့္တာေလးေတြ
လူတိုင္းဟာ ထိခိုက္ဒဏ္ရာနဲ႔ မကင္းၾကဘူးဆိုတာကေတာ့ ေျပာေနစရာေတာင္ မလိုေလာက္ပါဘူးေနာ္။ ဒီလိုထိခိုက္ဒဏ္ရာရလာရင္လည္း အနာကိုေဆးေၾကာတာ၊ေဆးထည့္တာ၊ ပလာစတာကပ္တာမ်ဳိးေတြ လုပ္ရမယ္ဆိုတာကိုေတာ့ လူတိုင္းလိုလိုသိၾကပါတယ္။ အနာကို ပလာစတာကပ္တယ္ဆိုတဲ့ေနရာမွာလည္ အနာအမ်ိဳးအစားေပၚလိုက္ျပီး ကပ္ရတဲ့ ပလာစတာေတြ မတူၾကပါဘူး။ ဒီတစ္ေခါက္ေတာ့ ဘယ္လိုထိခိုက္ဒဏ္ရာမ်ိဳးဆို ဘယ္ပလာစတာကို အသံုးျပဳဖို႔လိုမလဲဆိုတာနဲ႔ ဘယ္လိုထိခိုက္ဒဏ္ရာမ်ိဳးဆိုရင္ ပတ္တီးစည္းသင့္လဲဆိုတာေလးေတြကို ျပည့္ျပည့္စံုစံုေလးေျပာျပေပးမယ္ေနာ္။
အနာေပၚမွာ ပလာစတာကပ္တာ၊ ပတ္တီးစည္းတာေတြက အနာထဲကို ပိုးမဝင္ေအာင္ကာကြယ္ေပးတဲ့အျပင္ အနာေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ မလိုလားအပ္တဲ့ေနာက္ဆက္တြျဲပႆနာေတြကိုလည္း ကာကြယ္ျပီးသားျဖစ္ေစပါတယ္။ အနာက်က္ေအာင္လည္း အေထာက္အပံ့ေပးပါေသးတယ္။
ပလာစတာဆိုတာ
ပလာစတာ၊ ပတ္တီးဆိုတာက ထိခုိက္ဒဏ္ရာထဲကို ျပင္ပက ဖုန္မႈန္႔ေတြ၊အညစ္အေၾကးေတြနဲ႔ ဘက္တီးရီးယားေတြမဝင္ေရာက္ေအာင္ကာကြယ္ေပးတဲ့အရာေတြပါ။ ပတ္တီးေတြကေတာ့ ထိခိုက္မိထားတဲ့ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကို ထိန္းညွိေပးတဲ့အရာမ်ိဳးပါ။ ပလာစတာေတြ၊ ပတ္တီးေတြကို ထိခိုက္ဒဏ္ရာေတြအေပၚမွာ တိုက္ရိုက္အသံုးျပဳေပးလို႔ရပါတယ္။ ဆြဲဆန္႔ႏိုင္တဲ့ ပတ္တီးေတြကိုေတာ့ အဆစ္ေတြထိခိုက္မိတဲ့အခါ ေရာင္ရမ္းမႈေလ်ာ႔က်ေစဖို႔သံုးလို႔ရပါတယ္။ ပတ္တီးေတြကို အနာေသြးတိတ္ေအာင္ အနာေပၚကို ခပ္ဖြဖြေလးဖိထားတဲ့အခါမ်ိဳးမွာလည္း သံုးလို႔ရပါေသးတယ္။ ပလာစတာေတြကိုလည္း ထိခိုက္မိတဲ့ေနရာကိုလိုက္ျပီး အသံုးျပဳရတာခ်င္းမတူပါဘူး။ ဘယ္လုိေတြမ်ားကြာျခားတာလဲဆိုတာကို ဆက္ၾကည့္လိုက္ရေအာင္ပါ။
ပလာစတာအမ်ိဳးမ်ိဳး
အနာကပ္ ပလာစတာ – အေသးစားထိခိုက္ဒဏ္ရာရတာမ်ိဳးအတြက္ကေတာ့ ရိုးရိုးအနာကပ္ပလာစတာနဲ႔တင္လံုေလာက္ပါတယ္။ ေတြ႔ေနက် ပလာစတာမ်ိဳးပါပဲ။ ဖေယာင္းစကၠဴေလးခြာျပီး သန္႔စင္ထားတဲ့ ထိခိုက္ဒဏ္ရာေပၚမွာ ကပ္လိုက္ရံုပါ။
လက္ေခ်ာင္း ေျခေခ်ာင္းေလးေတြမွာ ျဖစ္တဲ့ အနာတရေတြအတြက္ H ပံုစံ knuckle bandage – လက္ေခ်ာင္း၊ေျခေခ်ာင္းေလးေတြမွာ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသြားတဲ့အခါ ေကြးလို႔ဆန္႕လို႔လြယ္ေအာင္လုပ္ေပးထားတဲ့ ပလာစတာတစ္မ်ိဳးပါ။ အဂၤလိပ္အကၡရာ H ပံုစံေလးပါ။ ဒဏ္ရာေပၚမွာ ပံုစံတက်ျဖစ္ေနေစမယ့္ ပလာစတာတစ္မ်ိဳးပါ။ ပလာစတာကပ္ထားလို႔ အေကြးအဆန္႔လုပ္ရခက္မွာကိုလည္း ပူစရာမလိုပါဘူး။
ျပတ္ရွဒဏ္ရာနဲ႔ ဓားရွမိတဲ့ ဒဏ္ရာေတြအတြက္ လိပ္ျပာပံုစံ ပလာစတာ – ဒီပလာစတာမ်ိဳးကို ျပတ္ရွဒဏ္ရာျဖစ္တဲ့အခါ အေရျပားခ်င္းျပန္ဆက္ေစဖို႔အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ ေသြးေတြကို စုပ္ယူေပးတာမ်ိဳးမရွိသလို အနာထဲကို ပိုးမဝင္ေအာင္လည္း အကာအကြယ္မေပးႏိုင္ပါဘူး။ ေကာ္မပါတဲ့ ပလာစတာအလယ္ပိုင္းကို ဒဏ္ရာေပၚတည့္တည့္ထားျပီး ဒဏ္ရာေပၚကို ကန္႔လန္႔ျဖတ္ျပီးကပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပလာစတာသံုးမယ္ဆိုရင္ အေပၚက ပတ္တီးစသန္႔သန္႔ေလးကို စကၠၠဴတိတ္နဲ႔ အနည္းဆံုး ၂၄ နာရီကပ္ထားေပးရပါမယ္။ ပိုးမဝင္ေအာင္ကာကြယ္တဲ့သေဘာပါ။
အပူေလာင္နာေတြအတြက္ ပိတ္ပတ္တီးနဲ႔ adhesive tape – အေသးစားအပူေလာင္ဒဏ္ရာမ်ိဳးရခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေနအိမ္မွာပဲ ပိတ္နဲ႔လုပ္ ထားတဲ့ပတ္တီး၊adhesive tape ေတြကိုသံုးျပီးအနာကို ထိန္းသိမ္းေပးလို႔ရပါတယ္။ ပိုးသတ္ထားတဲ့ ပိတ္ပတ္တီးစကို သန္႔စင္ထားတဲ့ အပူေလာင္ဒဏ္ရာေပၚကို ခပ္ဖြဖြေလးအုပ္ေပးျပီး အေပၚကေန adhesive tape ကိုထပ္ပတ္ေပးလိုက္ပါ။
ဆီပူေလာင္၊ ေရေႏြးပူေလာင္ဒဏ္ရာေတြအတြက္ moleskin type bandage – ဆီပူ၊ေရေႏြးပူေလာင္တာေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ေရၾကည္ဖုေတြေပါက္ထြက္တာမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ အလယ္မွာ အဝိုင္းပံုစံေလးပါျပီး အဝိုင္းရာတည့္တည့္ေလးမွာ အပူေလာင္ဖုကိုထားျပီးကပ္ရမွာပါ။ အပူေလာင္တာေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ေရၾကည္ဖုကို မေတ္ာတဆပြတ္မိတာမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ဒီပလာစတာက အနာပိုးမဝင္ေအာင္မကာကြယ္ေပးႏိုင္တာေၾကာင့္ အေပၚကေန ပံုမွန္ကပ္ေနက် ပလာစတာတစ္ခု ထပ္ကပ္ေပးထားဖို႔ေတာ့လိုပါမယ္။
ျပင္းထန္တဲ့ဒဏ္ရာေတြအတြက္ ပတ္တီးသံုးမယ္
pressure bandage – ျပင္းထန္တဲ့ ျပတ္ရွဒဏ္ရာေတြ ထိခိုက္ဒဏ္ရာေတြအတြက္ အသင့္ေတာ္ဆံုးကေတာ့ pressure bandage ပါပဲ။ ဒီပတ္တီးမွာ အနာေပၚကို အုပ္ထားေပးရမယ့္အပိုင္းနဲ႔ ပတ္တီးစည္းလို႔လြယ္ေအာင္လုပ္ထားေပးတဲ့ အပိုင္းလည္းပါဝင္ပါတယ္။ ဒဏ္ရာၾကီးေတြက ပိုးမဝင္ေစေအာင္ကာကြယ္ေပးျပီး အနာက်က္ေအာင္လည္း အေထာက္အပံ့ေပးပါတယ္။ ဒဏ္ရာကေန ေသြးအရမ္းမထြက္ေစဖို႔အတြက္ အသင့္ေတာ္ဆံုးပါ။
triangle bandage – အရိုးက်ိဳးသြားတဲ့အခါ ေနသားတက် အရိုးျပန္ဆက္ေစဖို႔ နဲ႔ အဆစ္လြဲသြားတာမ်ိဳးေတြအတြက္ အသံုးျပဳေပးႏိုင္တဲ့ ပတ္တီးတစ္မ်ိဳးပါ။ ၾတိဂံပံုစံေခါက္လို႔ရတဲ့ ပတ္တီးမ်ိဳးပါ။ လည္ပင္းမွာသိုင္းျပီး ထိခိုက္မိထားတဲ့ လက္ကို ပတ္တီးသိုင္းထားတဲ့အထဲမွာထည့္ရမွာပါ။ အရိုးေတြကို ေနသားတက်ျဖစ္ေစဖို႔ အေထာက္အပံ့ေပးပါတယ္။
gauze roll – second degree burn ေတြအတြက္အသံုးျပဳလို႔ရပါတယ္။ second degree burn ေပၚမွာ ပတ္တီးစေလးကိုအုပ္ေပးပါ။ နာက်င္နီရဲေရာင္ရမ္းေနတဲ့ အနာေပၚမွာ ပိတ္သားပတ္တီးစေလးကိုအုပ္ေပးျပီး အေပၚကေန gauze roll ကိုအသံုးျပဳေပးရပါမယ္။ gauze roll က ေသြးလည္ပတ္မႈကို ျပတ္ေတာက္ေစတာမ်ိဳးမရွိသလို အနာပိုးဝင္ေစတာမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္လည္း ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ အနာကို နာက်င္ေရာင္ရမ္းတာမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္နဲ႔ အနာက်က္ေအာင္ပါအေထာက္အပံ့ေပးပါေသးတယ္။
tensor bandage – နက္လြန္းတဲ့ ျပတ္ရွဒဏ္ရာေတြ နဲ႔ အၾကီးစားမေတာ္တဆထိခိုက္မႈေတြအတြက္ အသံုးျပဳရတဲ့ ပတ္တီးမ်ိဳးပါ။ ထူထဲျပီး က်ံဳ႕ႏိုင္ဆန္႔ႏိုင္တာေၾကာင့္ ေသြးထြက္မ်ားတာမ်ိဳးအတြက္ အသံုးဝင္တဲ့ ပတ္တီးမ်ိဳးပါ။ ဒဏ္ရာအရမ္းနက္ျပီး ေသြးတအားထြက္ေနတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ အနာေပၚကို ပိတ္သားပတ္တီးစေလးအုပ္ေပးျပီး အေပၚက tensor bandage အသံုးျပဳေပးရပါမယ္။ ျပီးရင္ေတာ့ ဒဏ္ရာရ ထားတဲ့ကိုယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းကို ႏွလံုးအထက္နားထိေရာက္ေအာင္ေျမွာက္ထားေပးရပါမယ္။ ေသြးထြက္နည္းသြားေစဖို႔အတြက္ပါ။ ေသြးတိတ္ေစဖို႔အတြက္လည္း tensor bandage ကလုပ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။
အခုေလာက္ဆိုရင္ ဒဏ္ရာအေနအထား၊ ထိခိုက္မိတဲ့ေနရာေပၚမွာလိုက္ျပီး ပလာစတာေတြ၊ပတ္တီးေတြကို အသံုးျပဳရတာခ်င္းမတူဘူးဆိုတာကို သိေလာက္ျပီထင္ပါတယ္။ အားလံုးအတြက္ အသံုးတည့္ပါေစေၾကာင္း။
ေရးသားသူ Aye Thi Mon
ေဆးပညာပိုင္းဆုိင္ရာတည္းျဖတ္သူ Dr. Thurein Hlaing Win.
Mizzima – News in Burmese
