နိုင်ငံ တနိုင်ငံချင်းစီမှာ ကိုယ့် နိုင်ငံ ကိုယ်စားပြုတဲ့ နိုင်ငံ တော်အလံ တခုစီ ရှိသလိုပဲ အခြေခံ ဘာသာစကားတွေ၊ အက္ခရာတွေ၊ သင်္ကေတတွေလည်း အမျိုးမျိုး ရှိတတ်ကြပါတယ်။
8 ရာစုတည်းက ရှင်သန်နေထိုင်ခဲ့တဲ့ Phoenician တွေ ခေတ်မှာတင်ပဲ အက္ခရာ သင်္ကေတတွေ ဘာသာစကားတွေ စတင် ပေါ်ပေါက်လာနေခဲ့ပြီလေ။ အဲ့ဒီနောက်ကနေ အီဂျစ် လူမျိုးတွေရဲ့ ခေတ်ကာလမှာလည်း သင်္ကေတ အက္ခရာတွေနဲ့ ဘာသာစကားတွေ အမျိုးမျိုး ကျယ်ပြန့်လာရင်း ဒီနေ့ခေတ်မှာ ဆို နိုင်ငံတိုင်းက သူ့ ဘာသာစကား၊ စာပေ၊ အက္ခရာတွေနဲ့ ရှိနေ ပါပြီ။
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် 2500 မှာ Latin အက္ခရာက နေရာအနှံ့အပြား တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် သုံးခဲ့တာကြောင့် တခြား ဘာသာစကားတွေ မှေးမှိန်ပျောက်ကွယ် ခဲ့ရပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက် ရောမ အင်ပါယာပေါ်လာပြီး အက္ခရာတွေ သင် ကြားမှု ပြောင်းလဲ လာတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲ့ဒါကလည်း တွက် ချက်ရ ခက်တာမို့ အဲ့ဒီနောက် အက္ခရာတွေ၊ ဘာသာ စကားတွေ အများကြီး ပေါ်လာ ပါတယ်။
အဲ့ဒီထဲမှာမှ ဆန်ဖရန်စစ္စကို မှာ အခြေစိုက်တဲ့ မြောက်အမေရိက ဒစ်ဂျစ်ဒယ် မီဒီယာကုမ္ပဏီနဲ့ ခရီးသွားကွန်ယက် ဖြစ်တဲ့ Matador Network က 2020 မှာ တင်ပြတဲ့ ဆောင်းပါးအရ အလှဆုံးလို့ သတ်မှတ်ခံရတဲ့ ဘာသာစကား(5) ခု ကတော့ …
(1) Burmese (ျမန္မာဘာသာစကား)
ဘယ်ဘက်ကို ကြည့်ကြည့် လုံးလုံး ဝိုင်းဝိုင်းလေးနဲ့ ချစ်စရာ ကောင်းတဲ့အပြင် ခေါက်ချိုးလည်း ညီပြီး နာရီလက်တံ တဖက်တည်းကို လှည့်တဲ့ ဘာသာစကားမို့ မြန်မာ ဘာသာစကားက အလှဆုံးလို့ နာမည်ကြီး ပါတယ်။ ဗျည်း 33 လုံး နဲ့ သရ 8 လုံး ရှိပါတယ်။
(2) Sinhalese (သီရိလကၤာစကား)
အကျယ်ပြန့်ဆုံး ဘာသာစကားလို့ လူသိ များပါတယ်။ သူ့ဆီမှာ အသေးငယ်ဆုံး စာသားတွေ ခွဲပေးတဲ့ အသံကွဲတောင် အမျိုး 50 လောက် ရှိပါတယ်။ အဲ့ထဲက 38 မျိုးကို ခေတ်မီ စာရေးသားနည်း အတွက် သုံးပါတယ်။ သူ့ဆီမှာလည်း Sanskrit နဲ့ အိန္ဒိယဘက်က မွေးစားထားတဲ့ Pali ဆိုပြီး ၂မျိုး ထပ်ကွဲပါတယ်။
(3) Georgian (ဂျော်ဂျီယာဘာသာစကား)
တူရကီနဲ့ ရုရှားနိုင်ငံကြားမှ ာရှိပေမယ့် ဂျော်ဂျီယာနိုင်ငံ မှာလည်း သူ့ကိုယ်ပိုင် ဘာသာစကားနဲ့သူပါ။ သူ့ ဘာသာစကားရော အက္ခရာရောက ရုရှားဘက်က လွှမ်းမိုးမှုကို ခံခဲ့ရပုံတူပါတယ်။ဗျည်းအက္ခရာ 38 လုံး ရှိပေမယ့် 5 လုံးကတော့ ခေတ်မမီတော့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ရေးဆွဲနည်းကတော့ ဘယ်မှ ညာသို့ ရေးရတာ ဖြစ်ပါတယ်။
(4) Tagalog (ဖိလစ္ပိုင္ဘာသာစကား)
Indo European ဘာသာစကားကနေ ကွဲထွက်လာတဲ့ Tagalog ဘာသာစကားက ခု နောက်ပိုင်း သုံးတဲ့ Spanish စကား မတိုင်ခင် ဦးဦးဖျားဖျား ပေါ်တဲ့ ဘာသာစကားပါ။ သူ့ကို ရေးနည်းကတော့ နဂိုက အောက်ကနေ အပေါ်ကို ပင့်တင် ရေးရတာကနေ ခုတော့ ဘယ်ကနေ ညာကို ပြောင်းလဲ ရေးသားနည်းအဖြစ် တွင်ကျယ်လာပြီး အက္ခရာတွေကို 90′ လှည့်ခဲ့ကြပါတယ်တဲ့။ သူလည်း စတုတ္တ အလှဆုံးထဲ ပါခဲ့ ပါတယ်။
(5) Hanacaraka (အင္ဒိုနီးရွား ဘာသာစကား)
အင်ဒိုနီးရှား Java ကျွန်းဆွယ်ကနေ ဒီဘာသာစကား ကို စတင်ပြီး အနီးနားကျွန်းဆွယ်တွေကို ပျံ့နှံ့ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက်မှာ အင်ဒိုနီးရှား အာဏာပိုင်တွေက 19 နဲ့ 20 ရာစုမှာ အတည်ပြုဖို့ ကြံနေတုန်းပဲ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ် ဝင်လာပြီး ဂျပန်လူမျိုးတွေရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုတွေကြောင့် Hanacaraka ဘာသာစကား အတည်ပြုဖို့ ပျက်ယွင်းခဲ့ပြီး အဲ့ဒီနောက် Latin ဘာသာစကားကို ပြောင်းလဲ အသုံးပြုခဲ့ ရပါတယ်။
ခုချိန်ထိ အစိုးရက လမ်း/ တံတားတွေရဲ့ Sign တွေမှာနဲ့ အစိုးရ စာသင်ကျောင်းတွေမှာ သင်ကြားဖို့ တိုက်တွန်းနေတုန်း ပါပဲ။ သူ့ကို Javanese Alphabet လို့လည်း ခေါ်ပါတယ်။
Credit -Lin Maw
