ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မ်ားတြက္ လံုးဝေရွာင္ၾကဥ္ရမည့္အစားအစာမ်ား
(၁) သေဘာၤသီးအစိမ္း၊ နာနတ္သီး
ဒီအစားအစာႏွစ္မ်ဳိးကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႔ စားေသာက္ေနထုိင္ပံု စနစ္အရ အလြန္ပဲ ေမ့ေမ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့ စားမိတတ္တဲ႔ အရာမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္အမ်ားစုဟာ ပူပူစပ္စပ္ စားခ်င္တတ္သူမ်ား ပီပီ ခံတြင္းေတာင္းလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ခ်ဥ္ျခင္းတတ္လို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ သေဘၤာသီးေထာင္းကို မွာယူစားေသာက္ ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ တည့္သည္မတည့္သည္အသာထား ဒါဟာ ကေလးေတာင္းတာဟဲ႔ ဆိုျပီး ေယာက်ာ္းျဖစ္ သူမ်ားကလဲ အားရပါးရ ဝယ္ေကၽြးေလ့ရွိပါတယ္ ။ တကယ္ေတာ့ သေဘာၤသီးအစိမ္းကို ပါကၠစတန္ႏိုင္ငံ ႏွင့္ အျခားေသာ အာရပ္ႏိုင္ငံမ်ားဟာ ေရွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ဖို႔ ေဆးနည္းတစ္ခု အေနနဲ႔ေတာင္ အသံုးျပဳခဲ႔ ဖူးတဲ႔ အခ်က္ေတြရွိေနပါတယ္။ သေဘာၤသီးအစိမ္းမွာဆိုရင္ oxytocin နဲ႔ prostaglandin ဆိုတဲ႔ ေဟာ္မုန္းေတြပါဝင္ျပီး ဒီေဟာ္မုန္းေတြက သားအိမ္လႈပ္ရွားျခင္း(uterine contraction) ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ျပီး ကိုယ္ဝန္ပ်က္သည္ထိ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ နာနတ္သီးကလဲ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႔ လူၾကိဳက္မ်ားတဲ႔ အသီးအႏွံထဲမွာပါဝင္ပါတယ္။ နာနတ္သီးမွာ ဆိုရင္ေတာ့ bromelain ဆိုရင္ ေဟာ္မုန္းတမ်ိဳးပါဝင္ျပီး ဒီေဟာ္မုန္္းက သားအိမ္ဝ က်ယ္လာေစကာ လမေစ့ခင္ ကေလးေမြးျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
(၂) မာက်ဳရီဓာတ္ ျမင့္ေသာ ငါးမ်ား (high mercury fish)
ဥပမာ – ငါးမန္း(shark)၊ ဓားငါး (swordfish)၊ king mackerel၊ tile fish ပံုမွန္အားျဖင့္ ကၽြန္ေတ္ာတို႔ႏိုင္ငံမွာ အထိေတြ႔မ်ားတာကေတာ့ ငါးမန္းေပါ့ေလ ( က်န္တဲ႔ငါးကေတာ့ ရွားပါတယ္)။တခ်ိဳ႔ေသာ ကမ္းေျခေတြမွာ ေစ်းၾကီးတဲ႔အစားစာအျဖစ္ေရာင္းပါတယ္။ ဒီငါးေတြမွာ ပါဝင္တဲ႔ မာက်ဴရီဓာတ္ဟာ ကေလးရဲ႔ ဦးေနွာက္ဖြံ႔ျဖိဳးမႈကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တ႔ဲအတြက္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္သည္ေတြနဲ႔ ႏို႔တိုက္မိခင္ေတြ မစားသင့္ပါဘူး။ စားမယ့္ဆိုရင္ေတာင္ တပတ္ကို (၆) ေအာင္စထက္ ပိုမစားဖို႔ ေျပာထားပါတယ္။
(၃) မက်ိဳခ်က္ထားေသာႏို႔(ႏို႔ထြက္ပစၥည္းမ်ား) ႏွင့္ မက်က္တက်က္ခ်က္ထားေသာ အသားစိမ္းမ်ား (unpasteurized Diary product and undercooked meat)
တခ်ိဳ႔ေသာ ေရွးရိုးစြဲအယူအဆမ်ားအရ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ကို အားရွိေအာင္ဆိုျပီး ႏို႔စိမ္း (မက်ိဳခ်က္ေရေသး ေသာႏို႔) တိုက္ၾကတာေလးေတြၾကားဖူးးပါတယ္။ တကယ္ေတာ့မွားယြင္းတဲ့ အယူအဆတခုျဖစ္ပါတယ္။ မက်ိဳခ်က္ရေသးေသာ ႏို႔ေတြနဲ႔ အသားစိမ္းေတြမွာ (Listeria monocytogenes) လို႔ေခၚတဲ႔ ေရာဂါပိုးတစ္မ်ိဳးပါရွိေနတတ္ျပီး ဒီေရာဂါပိုးဟာ ကိုယ္ဝန္ပ်က္က်ျခင္း၊ လမေစ့ပဲကေလးေမြးျခင္း၊ သေႏၵသားတြင္ ဦးေႏွာက္အေျမွးပါေရာင္ရမ္း ျခင္း စသည္တို႔ကိုျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒီေရာဂါပိုးကို ပြက္ပြက္ဆူေအာင္ အပူေပးျခင္းျဖင့္ ဖယ္ရွားႏိုင္ပါတယ္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မ်ားအေနနဲ႔ ႏို႔အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ အသားစိမ္းမ်ား ကို က်က္ေအာင္ခ်က္ျပဳတ္ျပီးမွ စားသံုးသင့္ပါတယ္။
(၄) အသားစိမ္းငါးစိမ္းမ်ား (raw meat. Fish and eggs)
ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာေတာ့ သိပ္မစားတတ္ေပမယ့္ တခ်ိဳ႔ေသာႏို္င္ငံေတြ လူမ်ိဳးေတြမွာ အစိမ္းစားေသာ အေလ့အထ ရွိပါတယ္။ အသားစိမ္းငါးစိမ္းေတြမွာ (Toxoplasma) ဆိုတဲ႔ ေရာဂါပိုးတမ်ိဳးပါတတ္ျပီး မိခင္ႏွင့္ ကေလးကို ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ အျဖစ္နည္းေပမယ့္ ေရာဂါပိုးကူးစက္ခံရတဲ႔ မိခင္ႏွင့္ကေလးမ်ားဟာ ကိုယ္ဝန္ ပ်က္က်ျခင္း၊ သေႏၵသား၏ ဦးေႏွာက္၊ မ်က္လံုး စသည့္ အဂၤါရပ္မ်ားကို ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္)
(၅) ခြန္အားျပည့္အခ်ိဳရည္မ်ားႏွင့္ ေကာ္ဖီမ်ား ( Energy drinks and coffee)
အဓိကအားျဖင့္ ကဖင္းဓာတ္ေပါ့( caffine)။ ကဖင္းဓာတ္အလြန္မ်ားျခင္းက ကိုယ္ဝန္သည္ေတြအတြက္ ေသြးတိုးျခင္း၊ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းပံုမွန္မဟုတ္ျခင္း၊ စတဲ႔ ျပသနာေတြကိုျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေကာ္ဖီအခ်ဳိရည္ ၾကိဳက္ေသာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မ်ားအေနနဲ႔ အလြန္႔အကၽြံေသာက္သံုးျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။( ေတာ္သင့္ရံုေသာက္သံုးႏိုင္ပါသည္)။ တေန႔ကို ကဖင္းဓာတ္ကို 200mg ေအာက္သာ သံုးစြဲသင့္ပါတယ္။ (11 ounces cup of coffee)
ဒါေတြကေတာ့ အဓိကအားျဖင့္ ေရွာင္ရွားသင့္ေသာ အစားအစာမ်ားထဲမွာ ပါဝင္ပါတယ္။ ထပ္ေစာင္း ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ခ်ိဳလြန္း၊ငံလြန္း၊ အဆီမ်ားလြန္းတဲ႔ အစားအစာေတြကိုလဲ ေရွာင္သင့္တာေပါ့ေလ (လံုးဝ မစားရတာမဟုတ္ပါ ကိုယ္ဝန္မရွိခင္က အတိုင္းစားသံုးႏိုင္ပါသည္)။ ကို္ယ္ဝန္ေဆာင္ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳေရာဂါေတြ ျဖစ္ႏိုင္တာမို႔လို႔ တန္ေဆးလြန္ေဘးဆိုတဲ႔စကားအတိုင္း ေရွာင္ရွားသင့္ပါတယ္ လို႔ အၾကံေပးခ်င္ပါတယ္။
Credit-Dr.Zaw Htet Aung
(unicode)
ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များတွက် လုံးဝရှောင်ကြဉ်ရမည့်အစားအစာများ
(၁) သဘောၤသီးအစိမ်း၊ နာနတ်သီး
ဒီအစားအစာနှစ်မျိုးကတော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စားသောက်နေထိုင်ပုံ စနစ်အရ အလွန်ပဲ မေ့မေ့လျော့လျော့ စားမိတတ်တဲ့ အရာများ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကိုယ်ဝန်ဆောင် မိခင်အများစုဟာ ပူပူစပ်စပ် စားချင်တတ်သူများ ပီပီ ခံတွင်းတောင်းလို့ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ချဉ်ခြင်းတတ်လို့ပဲ ဖြစ်ဖြစ် သငေ်္ဘာသီးထောင်းကို မှာယူစားသောက် လေ့ရှိကြပါတယ်။ တည့်သည်မတည့်သည်အသာထား ဒါဟာ ကလေးတောင်းတာဟဲ့ ဆိုပြီး ယောကျာ်းဖြစ် သူများကလဲ အားရပါးရ ဝယ်ကျွေးလေ့ရှိပါတယ် ။ တကယ်တော့ သဘောၤသီးအစိမ်းကို ပါက္ကစတန်နိုင်ငံ နှင့် အခြားသော အာရပ်နိုင်ငံများဟာ ရှေးနှစ်ပေါင်းများစွာက ကိုယ်ဝန်ဖျက်ဖို့ ဆေးနည်းတစ်ခု အနေနဲ့တောင် အသုံးပြုခဲ့ ဖူးတဲ့ အချက်တွေရှိနေပါတယ်။ သဘောၤသီးအစိမ်းမှာဆိုရင် oxytocin နဲ့ prostaglandin ဆိုတဲ့ ဟော်မုန်းတွေပါဝင်ပြီး ဒီဟော်မုန်းတွေက သားအိမ်လှုပ်ရှားခြင်း(uterine contraction) ကို ဖြစ်စေနိုင်ပြီး ကိုယ်ဝန်ပျက်သည်ထိ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ နာနတ်သီးကလဲ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လူကြိုက်များတဲ့ အသီးအနှံထဲမှာပါဝင်ပါတယ်။ နာနတ်သီးမှာ ဆိုရင်တော့ bromelain ဆိုရင် ဟော်မုန်းတမျိုးပါဝင်ပြီး ဒီဟော်မုန်းက သားအိမ်ဝ ကျယ်လာစေကာ လမစေ့ခင် ကလေးမွေးခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။
(၂) မာကျုရီဓာတ် မြင့်သော ငါးများ (high mercury fish)
ဥပမာ – ငါးမန်း(shark)၊ ဓားငါး (swordfish)၊ king mackerel၊ tile fish
ပုံမှန်အားဖြင့် ကျွန်တေ်ာတို့နိုင်ငံမှာ အထိတွေ့များတာကတော့ ငါးမန်းပေါ့လေ ( ကျန်တဲ့ငါးကတော့ ရှားပါတယ်)။တချို့သော ကမ်းခြေတွေမှာ ဈေးကြီးတဲ့အစားစာအဖြစ်ရောင်းပါတယ်။ ဒီငါးတွေမှာ ပါဝင်တဲ့ မာကျူရီဓာတ်ဟာ ကလေးရဲ့ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ထိခိုက်စေနိုင်တဲ့အတွက် ကိုယ်ဝန်ဆောင်သည်တွေနဲ့ နို့တိုက်မိခင်တွေ မစားသင့်ပါဘူး။ စားမယ့်ဆိုရင်တောင် တပတ်ကို (၆) အောင်စထက် ပိုမစားဖို့ ပြောထားပါတယ်။
(၃) မကျိုချက်ထားသောနို့(နို့ထွက်ပစ္စည်းများ) နှင့် မကျက်တကျက်ချက်ထားသော အသားစိမ်းများ (unpasteurized Diary product and undercooked meat)
တချို့သော ရှေးရိုးစွဲအယူအဆများအရ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်ကို အားရှိအောင်ဆိုပြီး နို့စိမ်း (မကျိုချက်ရေသေး သောနို့) တိုက်ကြတာလေးတွေကြားဖူးးပါတယ်။ တကယ်တော့မှားယွင်းတဲ့ အယူအဆတခုဖြစ်ပါတယ်။ မကျိုချက်ရသေးသော နို့တွေနဲ့ အသားစိမ်းတွေမှာ (Listeria monocytogenes) လို့ခေါ်တဲ့ ရောဂါပိုးတစ်မျိုးပါရှိနေတတ်ပြီး ဒီရောဂါပိုးဟာ ကိုယ်ဝန်ပျက်ကျခြင်း၊ လမစေ့ပဲကလေးမွေးခြင်း၊ သန္ဒေသားတွင် ဦးနှောက်အမြှေးပါရောင်ရမ်း ခြင်း စသည်တို့ကိုဖြစ်စေပါတယ်။ ဒီရောဂါပိုးကို ပွက်ပွက်ဆူအောင် အပူပေးခြင်းဖြင့် ဖယ်ရှားနိုင်ပါတယ်။ ထို့ကြောင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များအနေနဲ့ နို့အမျိုးမျိုးနဲ့ အသားစိမ်းများ ကို ကျက်အောင်ချက်ပြုတ်ပြီးမှ စားသုံးသင့်ပါတယ်။
(၄) အသားစိမ်းငါးစိမ်းများ (raw meat. Fish and eggs)
ကျွန်တော်တို့ဆီမှာတော့ သိပ်မစားတတ်ပေမယ့် တချို့သောနိုင်ငံတွေ လူမျိုးတွေမှာ အစိမ်းစားသော အလေ့အထ ရှိပါတယ်။ အသားစိမ်းငါးစိမ်းတွေမှာ (Toxoplasma) ဆိုတဲ့ ရောဂါပိုးတမျိုးပါတတ်ပြီး မိခင်နှင့် ကလေးကို ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ အဖြစ်နည်းပေမယ့် ရောဂါပိုးကူးစက်ခံရတဲ့ မိခင်နှင့်ကလေးများဟာ ကိုယ်ဝန် ပျက်ကျခြင်း၊ သန္ဒေသား၏ ဦးနှောက်၊ မျက်လုံး စသည့် အင်္ဂါရပ်များကို ထိခိုက်နိုင်ပါတယ်)
(၅) ခွန်အားပြည့်အချိုရည်များနှင့် ကော်ဖီများ ( Energy drinks and coffee)
အဓိကအားဖြင့် ကဖင်းဓာတ်ပေါ့( caffine)။ ကဖင်းဓာတ်အလွန်များခြင်းက ကိုယ်ဝန်သည်တွေအတွက် သွေးတိုးခြင်း၊ နှလုံးခုန်နှုန်းပုံမှန်မဟုတ်ခြင်း၊ စတဲ့ ပြသနာတွေကိုဖြစ်စေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကော်ဖီအချိုရည် ကြိုက်သော ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များအနေနဲ့ အလွန့်အကျွံသောက်သုံးခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်သင့်ပါတယ်။( တော်သင့်ရုံသောက်သုံးနိုင်ပါသည်)။ တနေ့ကို ကဖင်းဓာတ်ကို 200mg အောက်သာ သုံးစွဲသင့်ပါတယ်။ (11 ounces cup of coffee)
ဒါတွေကတော့ အဓိကအားဖြင့် ရှောင်ရှားသင့်သော အစားအစာများထဲမှာ ပါဝင်ပါတယ်။ ထပ်စောင်း ပြောချင်တာကတော့ ချိုလွန်း၊ငံလွန်း၊ အဆီများလွန်းတဲ့ အစားအစာတွေကိုလဲ ရှောင်သင့်တာပေါ့လေ (လုံးဝ မစားရတာမဟုတ်ပါ ကိုယ်ဝန်မရှိခင်က အတိုင်းစားသုံးနိုင်ပါသည်)။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်သွေးတိုးရောဂါ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ဆီးချိုရောဂါတွေ ဖြစ်နိုင်တာမို့လို့ တန်ဆေးလွန်ဘေးဆိုတဲ့စကားအတိုင်း ရှောင်ရှားသင့်ပါတယ် လို့ အကြံပေးချင်ပါတယ်။
Credit-Dr.Zaw Htet Aung
