ကင္ပြန္းသီး (Soap Nut)
ကင္ပြန္းသီးက လူသိမ်ားတဲ့ေဆးဖက္ဝင္အပင္ေတြထဲတစ္မ်ိဳးပါ။ သဘာဝရဲ႕ ေဆးဖက္ဝင္အပင္တစ္မ်ိဳးျဖစ္သလို၊ ကုန္က်စရိတ္လည္းသက္သာျပီး ျပန္လည္းအသံုးျပဳလို႔ရပါတယ္။ ကင္ပြန္းသီးကို ေရနဲ႔ထိေတြ႔လိုက္တဲ့အခါ ဆပ္ျပာလိုမ်ိဳး အျမွဳပ္ေလးေတြ ထြက္လာတတ္ပါတယ္။ ကင္ပြန္းသီးကို အဝတ္ေတြေလွ်ာ္တာကေနစလို႔ လက္ဝတ္ရတနာေတြအ ေရာင္တင္တာမ်ိဳးအထိ အမိ်ိဳမ်ိဳးအသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ လူေတာ္ေတ္ာမ်ားမ်ားကေတာ့ ကင္ပြန္းသီးက ဆံသားအတြက္ ကိုက်န္းမာသန္စြမ္းေစတယ္လို႔သိထားၾကပါတယ္။ ကင္ပြန္းသီးက ဆံသားအတြက္တင္မကဘူး။ အေရျပားနဲ႔ က်န္းမာေရးအတြက္လည္းအေထာက္ကူျပဳႏိုင္ပါတယ္။
ကင္ပြန္းသီးကို ေရွးယခင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက သဘာဝဆံသားထိန္းသိမ္းတဲ့ထုတ္ကုန္ေတြထဲမွာ ထည့္သြင္းအသံုးျပဳခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ကင္ပြန္းပင္မွာ ဆံသားကိုနက္ေမွာင္သန္စြမ္းေစတဲ့ ဆာဖိုနင္ဓာတ္ပါဝင္ေနပါတယ္။ ကင္ပြန္းသီးက အထိခိုက္လြယ္တဲ့အေရျပားပိုင္ရွင္ေတြအေနနဲ႔လည္း ေရြးခ်ယ္သင့္တဲ့ သဘာယအလွအပထိန္းသိမ္းေရး ပစၥည္းတစ္မ်ိဳးပါ။
ကင္ပြန္းပင္က မီတာ ၂၀ ေလာက္အထိျမင့္တတ္ျပီး ႏွစ္စဥ္ မိုးေရခ်ိန္ စင္တီမီတာ ၁၅၀ ကေန စင္တီမီတာ ၂၀၀ အထိရရွိတဲ့ေဒသေတြမွာေတြ႔ရွိရပါတယ္။ ရႊံ႕ေစးေျမေတြမွာသာ ေပါက္ေရာက္ေလ့ရွိပါတယ္။
အေရျပားအတြက္ ကင္ပြန္းသီးရဲ႕ အက်ိဳးေက်းဇူး
၁။အေရျပားသန္႔စင္ေဆးအျဖစ္ အသံုးျပဳႏိုင္ျခင္း
ကင္ပြန္းသီးက သဘာဝသန္႔စင္ေဆးတစ္မ်ိဳးပါ။ ဆပ္ျပာအစားအသံုးျပဳလို႔ရပါတယ္။ အေရျပားကိုေအးျမေစျပီး လန္းဆန္းေစမွာျဖစ္ပါတယ္။ အေရျပားကိုႏူးညံံ့ေစျပီး ေျခာက္ေသြ႔မႈကင္းေဝးေစပါတယ္။
၂။အသားအေရအေရာင္ကို ေတာက္ပေစျခင္း
ကင္ပြန္းသီးကို ဆပ္ျပာအစားအသံုးျပဳေပးမယ္ဆိုရင္ အေရျပားကိုႏူးညံ႔စိုေျပေစမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကင္ပြန္းသီးကို မ်က္ႏွာအေရျပားေပၚက ဝက္ျခံေတြနဲ႔ ဆားဝက္ျခံေတြသက္သာေစဖို႔အတြက္ အသံုးျပဳေပးလို႔ရပါတယ္။ မ်က္ႏွာအသားအေရ ကိုလည္းပိုမိုေတာက္ပေစပါတယ္။
၃။မ်က္ႏွာသစ္ဆပ္ျပာအျဖစ္အသံုးျပဳႏိုင္ျခင္း
ကင္ပြန္းသီးကို မ်က္ႏွာသစ္ဆပ္ျပာအျဖစ္လည္း အသံုးျပဳလို႔ရပါတယ္။ ေန႔စဥ္အသံုးျပဳေနတဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြပါဝင္တဲ့ မ်က္ႏွာသစ္ေဆးေတြက မ်က္ႏွာကိုျဖဴေစတယ္ဆိုေပမယ့္ အေရျပားေျခာက္ေသြ႔ေစပါတယ္။ ကင္ပြန္းသီးကို မ်က္ႏွာသစ္ေဆးအျဖစ္အသံုးျပဳမယ္ဆိုရင္ ဆိုးက်ိဳးမရွိဘဲ မ်က္ႏွာအသားအေရကို ျဖဴဝင္းေခ်ာေမြ႔ေစမွာျဖစ္ပါတယ္။
၄။ဓာတ္မတည့္မႈကင္းေဝးေစျခင္း
ကင္ပြန္းသီးကေန ရရွိႏိုင္တဲ့ေနာက္ထပ္အက်ိဳးေက်းဇူးတစ္ရပ္က အေရျပားဓာတ္မတည့္မႈ မျဖစ္ေစတာဘဲျဖစ္ပါတယ္။ အထိအခိုက္လြယ္တဲ့ အေရျပားပိုင္ရွင္ေတြအတြက္ အထူးသင့္ေတာ္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ေလးေတြအတြက္လည္း အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။
၅။အေရျပားျပႆနာေတြကို သက္သာေစႏိုင္ျခင္း
ကင္ပြန္းသီးကရာႏႈန္းျပည့္ သဘာဝပစၥည္းစစ္စစ္ျဖစ္တာေၾကာင့္ ကင္ပြန္းသီးဆပ္ျပာကို သံုးျပီးအေရျပားကိုေန႔စဥ္ သန္႔ရွင္းေပးတာက ေရာဂါေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကေန ကာကြယ္ေပးႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဓာတုေဗဒပစၥည္းေတြနဲပ လုပ္ထားတဲ့ သန္႔ရွင္းေရးသံုးပစၥည္းေတြမွာပါတဲ့ ဓာတုဓာတ္ပစၥည္းေတြကေန အေရျပားကေနတဆင့္ ေသြးေၾကာထဲေရာက္ရွိသြားျပီး အေရျပားဆိုင္ရာေရာဂါေတြကို ျဖစ္ေပၚခံစားရေစတာျဖစ္ပါတယ္။
၆။ဆံသားအတြက္ ကင္ပြန္းသီးရဲ႕ အက်ိဳးေက်းဇူး
ဆံပင္ကၽြတ္သက္သာေစျခင္း
ကင္ပြန္းသီးက ဆံသားအတြက္အက်ိဳးျပဳတယ္ဆိုတာကိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသိျပီးျဖစ္ပါတယ္။ ေခါင္းေလွ်ာ္၇ည္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားထဲမွာ ကင္ပြန္းသီးကို ထည့္သြင္းအသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဆိုရင္လည္းဆံသားေတြသန္စြမ္းေတာက္ေျပာင္ေစဖို႔အတြက္ တေရာ္ ကင္ပြန္းသီးနဲ႔ေခါင္းေလွ်ာ္တာမ်ိဳးလုပ္လာခဲ့တာ ေရွးယခင္ကာလေတြကတည္းစလို႔ ယေန႔ထိတိုင္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ကင္ပြန္သီးက ဆံပင္ကၽြတ္တာကို သက္သာေစႏိုင္တဲ့ တိုင္းရင္းေဆးတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဦးေခါင္းေပၚကသန္းေတြကို ဖယ္ရွားဖို႔အတြက္လည္း အရမ္းအသံုးဝင္ပါတယ္။
၇။ဆံပင္ပ်က္စီးတာကို သက္သာေစႏိုင္ျခင္း
က်န္းမာ ေတာက္ပတဲ့ ဆံႏြယ္ေတြကို ပိုင္ဆိုင္ခ်င္သူေတြအေနနဲ႔ကေတာ့ ကင္ပြန္းသီးကိုအသံုးျပဳတာစိတ္အခ်ရဆံုးလို႔ပဲ အၾကံျပဳပါရေစ။ ကင္ပြန္းသီးနဲ႔ေခါင္းေလွ်ာ္ျပီးတိုင္း ဆံသားကေခ်ာေမြ႔သြားတာကို ခံစားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကင္ပြန္းသီးက ဆံသားကို ပိုမိုေတာင္ပေစႏိုင္စြမ္းလည္းရွိပါတယ္။
၈။ဆံပင္ေပ်ာ႔ေဆးအျဖစ္အသံုးျပဳႏိုင္ျခင္း
ကင္ပြန္းသီးကို ဆံပင္သန္ေဆးအျဖစ္ေရာ၊ ဆံပင္ေပ်ာ႔ေဆးအျဖစ္ေရာ အသံုးျပဳေပးႏိုင္ပါတယ္။ ကင္ပြန္းသီးက ဆံသားေတြ ေျခာက္ေသြ႔ ဖြာထြက္ေနတာမ်ိဳး မျဖစ္ေအာင္ကာကြယ္ေပးသလို ဆံပင္အေရာင္မြဲတာမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္လည္း ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ကင္ပြန္းသီးက ပိုးမႊားေတြကို ေသေစႏိုင္တဲ့ အာနိသင္နဲ႔ မိႈပိုးကိုေသေစႏိုင္တဲ့ အစြမ္းသတၱိရွိတာေၾကာင့္ ဆံသားကို က်န္းမာသန္စြမ္းေစမွာျဖစ္ပါတယ္။
၉။ဆံပင္ေျခာက္ေသြ႔တာကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ျခင္း
ကင္ပြန္းသီးက ဦးေရကိုေအးျမေစျပီး သဘာဝပစၥည္း စစ္စစ္ျဖစ္တာေၾကာင့္ ကင္ပြန္းသီးနဲ႔ တစ္ပတ္တစ္ခါခါင္းေလွ်ာ္ေပးမယ္ဆိုရင္ ဆံသားေျခာက္ေသြ႔မႈကေန ကင္းေဝးေစမွာျဖစ္ပါတယ္။
၁၀။အဖ်ား ႏွစ္ခြမျဖစ္ေအာင္ကာကြယ္ေပးႏိုင္ျခင္း
ဆံပင္ကို ကင္ပြန္းသီးနဲ႔ေလွ်ာ္ေပးမယ္ဆိုရင္ ဓာတုပစၥည္းေတြနဲ႔ ေခါင္းေလွ်ာ္သလိုမ်ိဳး ဆံသားႏွစ္ခြျဖစ္တာမ်ိဳးေတြကေန ကင္းေဝးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကင္ပြန္းသီးက ဆံသားေတြကို က်န္းမာေစျပီး ဆံပင္အဖ်ားႏွစ္ခြ ျဖစ္ေပၚမႈကိုေလွ်ာ့ခ်ေပးပါတယ္။
က်န္းမာေရးအတြက္ ကင္ပြန္းသီးရဲ႕အက်ိဳးေက်းဇူး
အဆိပ္ေတြ ဖယ္ရွားေပးႏိုင္ျခင္း
ကင္ပြန္းသီးရဲ႕ အေရးအပါဆံုးေသာ က်န္းမာေရးအက်ိဳးေက်းဇူးကေတာ့ အဆိပ္ေျပေစႏိုင္တဲ့ အစြမ္းသတၱိပဲျဖစ္ပါတယ္။ ကင္ပြန္းသီးကို ေျမြအဆိပ္ထုတ္ရာမွာလည္း အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ ကင္းျမီးေကာက္နဲ႔ အျခားအဆိပ္ရွိတျ့ အေကာင္ေတြကိုက္ခံရတယ္ဆိုရင္လည္း ကင္ပြန္းသီးကို အသံုးျပဳျပီး အဆိပ္ထုတ္လို႔ရပါတယ္။
အက်င့္ဆိုးေတြကို ကာကြယ္ရာမွာ အေထာက္အကူျပဳႏိုင္ျခင္း
ကင္ပြန္းသီးကို ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးသူေတြ၊ ေဆးရြက္ၾကီးစြဲလန္းသူေတြကို ေဆးလိပ္ျဖတ္တာနဲပ ေဆးရြက္ၾကီးစြဲလန္းမႈကို ျဖတ္ရာမွာလည္းအသံုးျပဳေပးလို႔ရပါတယ္။
ကင္ဆာ အက်ိတ္ဆဲလ္ၾကီးထြားမႈကို တားဆီးေပးႏိုင္ျခင္း
သုေတသနအခ်ိဳ႕မွာ ကင္ပြန္းသီးက လူ႔ခႏၶာကိုယ္မွာျဖစ္တတ္တဲ့ ကင္ဆာက်ိတ္ဆဲလ္ေတြ ၾကီးထြားမလာေအာင္ ဟန္႔တားေပးႏိုင္တယ္၊လို႔ေတြ႔ရွိခဲ့ရပါတယ္။
Psoriasis (အေရျပားေလးဖက္နာ) နဲ႔ ႏွင္းခူနာေတြကို သက္သာေစျခင္း
ကင္ပြန္းသီးမွာ သတၱဳဓာတ္ၾကြယ္ဝစြာပါဝင္တာေၾကာင့္ အေရျပားေလးဖက္နာေရာဂါနဲ႔ ႏွင္းခူနာေတြလိုမ်ိဳး အေရျပားေဝဒနာေတြကို ကုသရာမွာအသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ တင္းတိပ္ေတြကိုလည္း သက္သာေစနိုင္ပါတယ္။ ကင္ပြန္းသီးမွာ ပိုးမႊားေတြကို ေသေစႏိုင္တဲ့အာနိသင္လည္းရွိပါတယ္။
-ကင္ပြန္းသီးမွာ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္တာကို သက္သာေစႏိုင္တဲ့အစြမ္းသတၱိရွိပါတယ္။
-တံေတြးအထြက္မ်ားတာကို သက္သာေစႏိုင္ျခင္း
-ေရာင္ရမ္းမႈကို သက္သာေစႏိုင္စြမ္းရွိတာေၾကာင့္ အဆစ္အျမစ္ေရာင္ရမ္းနာက်င္မႈကို သက္သာေစႏိုင္စြမ္းရွိပါတယ္။
-ကိုယ္ခံအားစနစ္ကိုလည္း အားေကာင္းေစႏိုင္တာေၾကာင့္ E.coli လိုမ်ိဳး ေဝဒနာေတြျဖစ္ေပၚမႈကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။
-ကင္ပြန္းသီးက သဘာဝဝမ္းႏုတ္ေဆးတစ္မ်ိဳးျဖစ္ျပီး ခႏၶာကိုယ္ အပူခ်ိန္ကိုလည္း ထိန္းညွိေပးပါတယ္။
-ကင္ပြန္းသီးက ကိုလက္စထေရာပမာဏကိုလည္း ထိန္းညွိေပးပါတယ္။
-ကင္ပြန္းသီးမွာပါတဲ့ ဓာတ္တိုးဆန္႔က်င္ပစၥည္း က ကင္ဆာေရာဂါအခ်ိဳ႕ကေန ကာကြယ္ေပးႏိုင္စြမ္းရွိပါတယ္။
-ကင္ပြန္းသီးက ဆီးခ်ိဳကိုကာကြယ္ေပးႏိုင္သလို ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ပမာဏကို ထိန္းညွိရာမွာလည္း အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။
-ဝမ္းေလွ်ာတာ၊ အစာမေၾကတာေတြကိုလည္း သက္သာေစနိုင္ပါတယ္။
ကင္ပြန္းသီးရဲ႕ ေဆးဖက္ဝင္ပံုမ်ား
-ကင္ပြန္းသီးမွာ ဓာတ္မတည့္မႈကို တိုက္ဖ်က္ေပးျပီး ဘက္တီးရီးယားေတြကို ေသေစႏိုင္တဲ့ အစြမ္းရွိတာေၾကာင့္ လက္သန္႔ေဆးရည္ေတြထဲမွာ အသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။
-အေရျပားသန္႔ေဆးေတြအေနနဲ႔လည္း အသံုးျပဳၾကပါတယ္။
-အဆိပ္ေျပေစႏိုင္တဲ့ အာနိသင္ရွိတာေၾကာင့္ သစ္သီးေတြနဲ႔ ဟင္းသီဒဟင္းရြက္ေတြမွာ ကပ္ညွိေနႏိုင္တဲ ့အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစတဲ့ အရာေတြကို ဖယ္ရွားဖို႔အတြက္လည္း အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။
– ေရာဂါပိုးေတြကိုေသေစႏိုင္တဲ့ အာနိသင္အနည္းငယ္ရွိတာေၾကာင့္ အလွကုန္ေတြမွာ ထည့္သြင္းအသံုးျပဳၾကပါတယ္။
-ကင္ပြန္းသီးမႈန္႔၊ေက်ာက္ခ်ဥ္ (alum) နဲ႔ေရတို႔ကို ေရာစပ္ျပီး သြားတိုက္ေဆးအျဖစ္အသံုးျပဳေပးလို႔လည္းရပါတယ္။
ကင္ပြန္းသီးရဲ႕ အျခားအသံုးဝင္ပံုမ်ား
– သစ္သားေတြ၊သိုးေမႊးေတြ၊ဖန္ထည္ေတြနဲ႔ အျခားအိမ္သံုးပစၥည္းေတြကိုေဆးေၾကာရာမွာ အသံုးျပဳလို႔ရပါတယ္။
-ေျမဆီလႊာေတြကို အဆိပ္အေတာက္ကင္းစင္ေအာင္လည္း ကင္ပြန္းသီးအသံုးျပဳေပးလို႔ရပါတယ္။
-အေရာင္ခၽြတ္ေဆးအျဖစ္အသံုးျပဳလို႔လည္းရပါတယ္။
-အနာေတြပိုးမဝင္ေစဖို႔အတြက္နဲ႔ အနာမရင္းေစဖို႔အတြက္လည္း ကင္ပြန္းသီးကိုအသံုးျပဳလို႔ရပါတယ္။
-ကင္ပြန္းရည္ကိုသံုးျပီး ပန္းကန္ေတြ ဇြန္းေတြေဆးလို႔ရပါတယ္။
-ၾကမ္းတိုက္ေဆးရည္အျဖစ္အသံုးျပဳလို႔ရသလို ဘက္တီးရီးယားေတြ ကင္းစင္ေစဖို႔အတြက္ အိမ္သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ရာမွာလည္း အသံုးျပဳေပးလို႔ရပါတယ္။ ေရခ်ိဳးခန္းတိုက္ရာမွာ သံုးႏိုင္သလို ျပတင္းေပါက္မွန္ေတြသန္႔ရွင္းေရး လုပ္ရာမွာလည္း အသံုးျပဳလို႔ရပါတယ္။
-ေကာ္ေဇာေတြနဲ႔ ခန္းဆီးလိုက္အေဟာင္းေတြကို ေလွ်ာ္ဖြတ္ရာမွာလည္း အသံုးျပဳလို႔ရပါတယ္။
-ပိုးသတ္ေဆးအျဖစ္နဲ႔လည္း အသံုးျပဳလို႔ရပါေသးတယ္။
သတိျပဳစရာ အခ်က္မ်ား
-ကင္ပြန္းသီးက အေရျပား၊ဆံသားနဲ႔က်န္းမာေရးကို အက်ိဳးျပဳတယ္ဆိုေပမယ့္ ကင္ပြန္းသီးနဲ႔ ဓာတ္မတည့္သူေတြအေနနဲ႔ေတာ့ ကင္ပြန္းသီးကို အသံုးမျပဳသင့္ပါဘူး။
-မ်က္စိထဲကိုမဝင္ေအာင္ဂရုစိုက္သင့္ပါတယ္။ ကင္ပြန္းသီးမွာ ပိုးမႊားေတြကို ေသေစႏိုင္တဲ့ အစြမ္းရွိတာေၾကာင့္ ဓာတ္မတည့္မႈကို ျဖစ္ေစႏိုင္သလို မ်က္ခါံေတြကိုေရာင္ရမ္းတာမ်ိဳးေတြျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
-အေရျပား (သို႔) သီးေရျပားမွာ ယားယံတာ၊ အနီအဖုအပိမ့္ေတြထြက္တာမ်ိဳးျဖစ္လာပါက အသံုးျပဳေနတာကို ခ်က္ခ်င္းရပ္တန္႔လိုက္ပါ။
– တစ္ၾကိမ္အသံုးျပဳျပီးသား ကင္ပြန္းသီးကို ေနာက္ထပ္ ၇၂ နာ၇ီအတြင္းျပန္မသံုးျဖစ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ လႊင့္ပစ္လိုကပါ။
ေရးသားသူ Aye Thi Mon
ေဆးပညာပိုင္းဆုိင္ရာတည္းျဖတ္သူ Dr. Kaung Thar.
Hello ဆရာ၀န္
