** ကင္ဆာေရာဂါ ကုလို႔ ေပ်ာက္တယ္ဆို **
====================
====================
တကယ္ေတာ့ ကင္ဆာကို ကုလို႔ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တာမ်ိဳး မရွိေသးေပမယ့္ ကင္ဆာအဆင့္ အေစာႀကီးကတည္းက ေစာေစာသိ ေစာေစာကုနိုင္ရင္ အေျခအေန ေကာင္းတတ္ၾကတယ္။ အသက္ရွင္ႏႈန္းမ်ားတဲ့ ကင္ဆာေရာဂါေတြကေတာ့ မွဲ႔ကင္ဆာ၊ Hodgkin lymphoma လို႔ေခၚတဲ့ လင့္ျပန္ႀကိတ္ကင္ဆာ၊ ရင္သားကင္ဆာ၊ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ၊ ေဝွးေစ့ကင္ဆာ၊ သားအိမ္ကင္ဆာနဲ႔ သိုင္း႐ြိဳက္ကင္ဆာေတြပါပဲ။
ကင္ဆာဆိုတာကို ေသခ်ာနားလည္းၾကရဲ႕လား? ေျပာျပဦးမယ္ေနာ္။ ကင္ဆာဆုိတာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ တစ္ေနရာမွာ ဆဲလ္ကလာဒ္စည္းေလးေတြ ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရ ပြားလာၿပီးေတာ့ တျခားေနရာေတြကိုပါ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားတဲ့ ေရာဂါတစ္မ်ိဳးပါပဲ။ အဲဒါေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုးမွာ ေဘးနားတစ္ဝိုက္မွာရွိတဲ့ တစ္သွ်ဴးေတြ၊ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြ ပ်က္စီးရေတာ့တယ္။
ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေလ့လာစမ္းသပ္မႈေတြ လုပ္ေနေပမယ့္လည္း ကင္ဆာဟာ အေသမ်ားဆံုးေရာဂါတစ္ခု ျဖစ္ေနဆဲပါပဲ။
ေရာဂါသည္ရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ကေန ကင္ဆာဆဲလ္ေတြ လံုးဝအရွင္းေပ်ာက္သြားတာကို ကင္ဆာ ကင္းစင္တယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုကင္းစင္ၿပီးေနာက္မွာ ျပန္ျဖစ္ႏိုင္ေသးတယ္ေနာ္။ တခ်ိဳ႕ဆို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာၿပီးမွ ျပန္ျဖစ္တတ္တယ္။
ကင္ဆာ လံုးဝအျမစ္ျပတ္ ေပ်ာက္သြားတယ္ ဆိုတာကေတာ့ လံုးဝကိုျပန္မျဖစ္ဘဲ ေပ်ာက္သြားတာကို ေျပာတာပါ။ တခ်ိဳ႕ေတြမွာေတာ့ ဒီလိုျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္ လတ္တေလာမွာေတ့ာ ကင္ဆာအျမစ္ျပတ္တယ္ဆုိတာ မရွိေသးပါဘူး။
ဒီလို ကင္ဆာကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ကုသႏိုင္ဖို႔ အခ်က္ေပါင္းမ်ားစြာေပၚ မူတည္ေနတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကင္ဆာအမ်ိဳးအစားေပါ့။
ကင္ဆာအမ်ိဳးအစားေတြကို ရွင္းျပတဲ့ေနရာမွာ ေလ့လာသူေတြက စံႏႈန္းတစ္ခုအေနနဲ႔ ၅ ႏွစ္ အသက္ရွင္ႏႈန္းဆိုတာကို သံုးတတ္ၾကတယ္။ ၅ ႏွစ္ အသက္ရွင္ႏႈန္းဆိုတာ ကင္ဆာလု႔ိစသိၿပီး ၅ ႏွစ္အတြင္းမွာ လူဘယ္ႏွစ္ေယာက္ေလာက္ အသက္ရွင္လဲဆိုတာကို တြက္ခ်က္ထားတာပါ။
ဒီ ၅ ႏွစ္ အသက္ရွင္ႏႈန္းဆိုတာ ကင္ဆာ ေပ်ာက္၊ မေပ်ာက္ဆိုတာကို ႏႈိင္းယွဥ္တာမဟုတ္ဘဲနဲ႔ ကင္ဆာ ဘယ္ေလာက္ဆိုးလဲဆုိတာကိုပဲ ျပတာပါ။ သတိထားဖို႔တစ္ခ်က္က အသက္ရွင္ႏႈန္းကို တြက္တဲ့အခါ ဘယ္ေလာက္ေစာေစာ သိတယ္ဆုိတာ အပါအဝင္ အခ်က္ေတြအမ်ားႀကီး ရွိေသးတယ္။
အဲဒါေၾကာင့္ ပိုၿပီးတိက်ဖို႔ဆိုရင္ သာမန္လူနဲ႔ ကင္ဆာေဝဒနာရွင္ေတြရဲ႕ ၅ ႏွစ္ အသက္ရွင္ႏႈန္းကို ႏႈိင္းယွဥ္ေဖာ္ျပတဲ့ ၅ ႏွစ္ ပ်မ္းမွ်အသက္ရွင္စံႏႈန္းကို သံုးေလ့ရွိၾကတယ္။ ဒီစံႏႈန္းမွာက တျခားအခ်က္ေတြကိုပါ ထည့္ၿပီးစဥ္းစားထားတယ္။
၁။ ရင္သားကင္ဆာ
ရင္သားကင္ဆာအဆင့္ ၀ နဲ႔ ၁ အတြက္ဆိုရင္ ၅ ႏွစ္ ပ်မ္းမွ်အသက္ရွင္ႏႈန္း ၉၉ – ၁၀၀% ေတာင္ ရွိတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေသခ်ာကုသမႈယူရင္ ဒီအဆင့္နဲ႔ ဒီကင္ဆာအမ်ိဳးအစားမွာ ေရာဂါမရွိသူေတြလိုပဲ အသက္ရွင္ႏိုင္ပါတယ္။
ကင္ဆာအဆင့္ဆိုတာဟာ အက်ိတ္ရဲ႕အ႐ြယ္အစားနဲ႔ ေနရာေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့ တြက္ရတယ္။ အဆင့္ – ၀ ဆိုတာဟာ ပံုမမွန္ကလာဒ္စည္းဆဲလ္ေတြရဲ႕ ႀကီးထြားမႈဟာ ရင္သားတစ္သွ်ဴးေတြထဲမွာပဲ ရွိေနေသးတယ္လို႔ ဆိုလိုတာပါ။ ဒီအဆင့္ကို ကင္ဆာလို႔ မသတ္မွတ္ေပမယ့္ ကင္ဆာ အေစာဆံုးအဆင့္လို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။
အဆင့္ – ၁ မွာ ဆိုရင္ေတာ့ အက်ိတ္ေလး ေသးေသးေလး ထြက္လာၿပီ။ အ႐ြယ္အစားကေတာ့ ၂ စင္တီမီတာေအာက္ပ ဲရွိေသးတယ္။ ၿပီးေတာ့ တျခားဘယ္ေနရာကိုမွ မျပန္႔သြားေသးဘူး။
ဒီအဆင့္ေတြဆိုရင္ ပိုမဆိုးလာခင္ကတည္းက ထိန္းလိုက္ၿပီးေတာ့ ကုသေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တာေပါ့။
၂။ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ
ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာဟာ အဆင့္ ၁ နဲ႔ ၂ ဆိုရင္ ၅ ႏွစ္ ပ်မ္းမွ်အသက္ရွင္ႏႈန္း ၉၉% ေတာင္ ရွိေနတယ္။ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာေတြဟာ ႀကီးထြားမႈႏႈန္း ျမန္သလို လံုးဝဆက္ၿပီး မႀကီးထြားေတာ့တာမ်ိဳးလည္းရွိလို႔ ကုသရ လြယ္ကူတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ထပ္ၿပီးေတာ့ မႀကီးလာတဲ့ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာမ်ိဳးကို ဆရာဝန္ေတြက အေရးမႀကီးလွဘူးလို႔ ယူဆၿပီး ဘာကုသမႈမွ မလုပ္တတ္ဘူး။
၃။ ေဝွးေစ့ကင္ဆာ
ေဝွးေစ့အတြင္းမွာပဲ ရွိေနတတ္တဲ့ ေဝွးေစ့ကင္ဆာေတြရဲ႕ ၅ ႏွစ္ ပ်မ္းမွ်အသက္ရွင္ႏႈန္းဟာ ၉၉% ရွိၿပီး ေဝွးေစ့ေဘးပတ္လည္ရွိတဲ့ တစ္သွ်ဴးေတြ၊ လင့္ျပန္က်ိတ္ေတြထဲ ျပန္႔ေနတဲ့ကင္ဆာမ်ိဳး ဆိုရင္ေတာ့ ၉၆% ရွိတယ္။ ဒီလိုအေစာပိုင္းအဆင့္ေတြမွာ ဆရာဝန္ေတြက ေဝွးေစ့တစ္လံုး ဒါမွမဟုတ္ ၂ လံုးလံုးကို ျဖတ္ေတာက္ကုသတာမ်ိဳး ျပဳလုပ္ႏိုင္တယ္။
ေဝွးေစ့ ျဖတ္ေတာက္ကုသတာဟာ အက်ိဳးရွိတဲ့ ကုထံုးတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ေပမယ့္ ကင္ဆာျပန္႔သြားၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ သိပ္အက်ိဳးမထူးတတ္ဘူး။
၄။ သိုင္း႐ိြဳက္ကင္ဆာ
သိုင္းရိြဳက္ကင္ဆာဟာ အဆင့္ ၁ နဲ႔ ၂ အဆင့္မွာ ၅ ႏွစ္ပ်မ္းမွ်အသက္ရွင္ႏႈန္း ၉၈ – ၁၀၀% ရွိတယ္။ သိုင္းရိြဳက္ဆိုတာ လည္ပင္းထဲမွာရွိတဲ့ ဂလင္းအက်ိတ္တစ္လံုးျဖစ္ၿပီး ကိုယ္ခႏၶာ ေကာင္းေကာင္း အလုပ္လုပ္နိုင္ေအာင္ အေထာက္အပံ့ေပးတဲ့ ေဟာ္မုန္းေတြ ထုတ္လုပ္ေပးတယ္။ သိုင္းရိြဳက္ကင္ဆာ အမ်ားစုဟာ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းပဲ ႀကီးထြားေလရွိတာမို႔ ကုဖို႔အခ်ိန္မီေလ့ ရွိတယ္။ လည္ပင္းတစ္ဝိုက္ တျခားေနရာေတြကို ျပန္႔ေနရင္ေတာင္မွ သိုငး္ရိြဳက္ဂလင္းကို ထုတ္လိုက္ရင္ ေပ်ာက္သြားတတ္ၾကတယ္။
၅။ မွဲ႔ကင္ဆာ
အဆင့္ ၁-A နဲ႔ ၁-B မွဲ႔ကင္ဆာေတြရဲ႕ ၅ ႏွစ္ ပ်မ္းမွ်အသက္ရွင္ႏႈန္းဟာ ၉၂ – ၉၇% ေလာက္ ရွိပါတယ္။ မွဲ႔ကင္ဆာဆိုတာဟာ အေရျပားမွာျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာတစ္မ်ိဳးျဖစ္ၿပီး အလြယ္တကူ ျမင္ေတြ႕ႏိုင္တာမို႔ အေစာပိုင္း မပြားခင္ကတည္းက ေစာေစာသိ ေစာေစာကုသႏုိင္ၿပီး အသက္ရွင္ႏႈန္းမ်ားတယ္။
ေစာေစာမသိခဲ့ရင္ေတာ့ အေရျပားေအာက္ထဲထိကို ျပန္႔သြားၿပီး ဖယ္ရွားဖို႔ ခက္ခဲတယ္။
၆။ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ
သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ အဆင့္ ၀ နဲ႔ ၁-A အဆင့္မွာ ေစာေစာသိခဲ့ရင္ ၅ ႏွစ္ ပ်မ္းမွ်အသက္ရွင္ႏႈန္း ၉၃% ရွိႏုိင္တယ္။ ဒီလို ေစာေစာသိရင္ မျပန္႔ခင္ကတည္းက ေစာေစာကုႏုိင္တာေပါ့။ ေနာက္ပိုင္းအဆင့္ေတြ ဆိုရင္ေတာင္ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြဟာ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ႀကီးထြားတာေၾကာင့္ ကုသလို႔ ရႏိုင္ေသးတယ္။
၇။ လင့္ျပန္ဂလင္း အက်ိတ္ကင္ဆာ (Hodgkin lymphoma)
အဆင့္ ၁ နဲ႔ ၂ ဆိုရင္ ၅ ႏွစ္ ပ်မ္းမွ်အသက္ရွင္ႏႈန္း ၉၀% ေလာက္ ရွိတယ္။
ဒီကင္ဆာမ်ိဳးက ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကုထံုးကို ေကာင္းေကာင္း တုန္႔ျပန္မႈရွိတာေၾကာင့္ အသက္ရွင္ႏႈန္း မ်ားတာပါ။ အဆင့္မ်ားရင္ေတာင္မွ အသက္ရွင္ႏႈန္း နည္းနည္းျမင့္ေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ Hodgkin အမ်ိဳးအစားမဟုတ္တဲ့ တျခား လင့္ျပန္က်ိတ္ကင္ဆာေတြ ဆိုရင္ေတာ့ ဒီကုသမႈမ်ဳိးကို ေကာင္းေကာင္း မတုန္႔ျပန္နိုင္ပါဘူး။
ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ အခ်ဳပ္ေျပာရရင္ – ကင္ဆာအတြက္ အျမစ္ျပတ္ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္မယ့္ ကုထံုးရယ္လု႔ိ မရွိေသးဘူးေနာ္။ ဒါေပမဲ့ ကင္ဆာလကၡဏာေတြ ေပ်ာက္ကင္းသြားၿပီးေတာ့ ကက္ဆာကင္းစင္အဆင့္ထိ ေရာက္ေအာင္ ကုသႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အဓိက,ကေတာ့ အဆင့္နည္းတုန္း မပ်ံ႕ႏွ႔ံခင္မွာ ေစာေစာသိ ေစာေစာကုဖို႔ လိုတယ္ေနာ္။
Dr. Mya Phoo Ngon
==========
DrMyanmar
