ထူးထူးျခားျခား သစ္သီးမ်ားအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ
====================
====================
ဤကမၻာေလာက၌ ထူးဆန္းေသာ အရာမ်ားသည္ သဘာ၀အတိုင္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ စိတ္ကူးယဥ္၍ေသာ္လည္းေကာင္း အခ်ိန္ႏွင့္အမွ် ျဖစ္ေပၚေနရာ ထူးဆန္းေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ားကဲ့သို႕ပင္ မယုံႏိုင္ဖြယ္ ရႈပ္ေထြးသည္ ့ျဖစ္ရပ္ဆန္းမ်ားကလည္း ျဖစ္ပြားလ်က္ ရွိေနေပသည္။ ထို႕အတူေနရာေဒသ မတူညီေသာ အရပ္မ်ားတြင္ ထူးေထြ ဆန္းျပားေသာ သစ္သီးပင္မ်ားေပါက္ေရာက္ေနၾကသည္ကို ေတြ႕ရွိ ၾကရသည္။လူတိုင္းသည္ မိမိ၏ ေဒသမဟုတ္ေသာ အျခားတိုင္းျပည္မ်ားသို႕ ေရာက္ရွိတိုင္း မိမိအရပ္ေဒသတြင္ မျမင္ေတြ႕ရ သည့္ ထူးဆန္းေသာ အသီး အႏွံမ်ားကို ၾကည့္ျမင္ စားသုံးႏိုင္ၾကေပသည္။
၁။ ပင္မွည့္သီး Passion Fruit
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပင္မည့္သီးဟု လူသိမ်ားသည့္ စူကာသီး၏ မူလေဒသသည္ ေတာင္အေမရိကတိုက္ျဖစ္သည္။ ပင္မွည့္သီး ကို အနံ႕ပိုမိုေကာင္းမြန္ေစရန္ မွန္လုံအိမ္တြင္စိုက္ပ်ိဳးၾကသည္။ပင္မွည့္သီး ၏အေရာင္သည္ အနီေရာင္ေတာက္ေတာက္ျဖစ္ေသာ္လည္း အျခားအေရာင္ကြဲမ်ားကိုလည္းျမင္ေတြ႕ႏိုင္သည္။အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ ပင္မွည့္သီး မ်ားသည္ အစိမ္းေရာင္တစ္၀က္၊ အနီေရာင္ တစ္၀က္ ျဖစ္ၾက၍ အရြယ္အစားလည္း ႀကီးမားသည္။
ပင္မွည့္သီးကို အျခားအေမႊးနံ႕မ်ားႏွင့္ေပါင္းစပ္ကာ ေဖ်ာ္ရည္အျဖစ္ ေသာက္သုံးၾကသည္။အေရာင္လွ၍ အနံ႕ေမႊးသည့္ ပင္မွည့္သီး မ်ိဳးစိတ္တြင္ အဆိပ္ရွိေသာမ်ိဳးႏွင့္ စားသုံးႏိုင္သည့္ မ်ိဳးဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္ကိ္ု သတိမူသင့္ၾကေပသည္။
၂။ ေစာင္းလ်ားသီး Star fruit aka Carambola
ေစာင္းလ်ားပင္သည္ အင္ဒိုနီးရွား၊အိႏၵိယႏွင့္ သီရိလကၤာႏိုင္ငံတို႕တြင္ အမ်ားဆုံးရွင္သန္ေပါက္ေရာက္သည္။ၾကယ္ပုံ သဏၭာန္ ေထာင့္မ်ားပါရွိသည့္ ေစာင္းလ်ားသီးကို ညွစ္လိုက္လွ်င္ အသားမ်ားကအလြန္ႏူးညံ့ကာ အရည္ရႊမ္းေနေလ့ရွိသည့္။ ေစာင္းလ်ားသီးကို အလုံးလိုက္စားၾကသကဲ့သို႕အခ်ိဳ႕က ယိုထိုး၍ စားသုံးၾကသည္။
ေစာင္းလ်ားကို ေ၀ဖာမ်ား၊ဘီစကစ္မ်ား၊ပီဇာမ်ားတြင္လည္း ထည့္သြင္းျပဳလုပ္ၾကသည္။ေစာင္းလ်ားသည္ အခ်ိဳ မ်ိဳးႏွင့္ အခ်ဥ္ မ်ိဳးဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိရာ အခ်ိဳ မ်ိဳးသည္ သစ္ေတာ္သီးႏွင့္ အရသာဆင္ေသာ္လည္း ေစာင္းလ်ားသီးက အခ်ိဳ အရသာပိုမိုသည္။
၃။ မင္းဂြတ္သီး Mangosteen
မင္းဂြတ္သီးကို ျပင္ပကမၻာမွ လာသည့္ ဗီလိန္တစ္ေယာက္ႏွင့္ တူသည္ဟု ဆိုၾကေသာ္လည္း မင္းဂြတ္သည္ ဤကမၻာ ေျမျပင္ ေပၚတြင္ ေပါက္ေရာက္သည့္ အပင္ျဖစ္သည္။မင္းဂြတ္ကို မိုလူးကတ္စ္ႏွင့္ ဆန္ဒါကၽြန္းမ်ားတြင္ ေတြ႕ရွိရသည္။ မင္းဂြတ္ သည္ ငွက္ကုလားအုပ္တစ္ေကာင္၏ဥ ႏွင့္ ပုံစံတူညီေနသည္။မင္းဂြတ္သီး၏ အေစ့မ်ားကို အျပင္ပိုင္းတြင္ ေတာက္ပေသာ အျဖဴ ေရာင္ ႏူးညက္ေပ်ာ့စိသည့္ ခရင္မ္မ်ားက ဖုံးအုပ္ေနသည္။
မင္းဂြတ္သီးသည္ ဓာတ္ျပဳျခင္းကို ကာကြယ္သည့္ ပစၥည္းမ်ားပါရွိသျဖင့္ ပညာရွင္မ်ားက ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေရာဂါ မ်ား ျဖစ္ပြား မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေၾကာင္း ယုံၾကည္ၾကသည္။အထူးသျဖင့္ မင္းဂြတ္သီးသည္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို ကာကြယ္ႏိုင္သည္။မင္းဂြတ္ သီးသည္အပူကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္သည္ဟူသည့္ ယူဆၾကသျဖင့္ ဒူးရင္းသီးစားၿပီးလွ်င္ မင္းဂြတ္သီးကို စားေလ့ရွိၾကသည္။
၄။ ဒူးရင္းသီး Durian aka The King of fruits
ဒူးရင္းသီး၏အနံ႕ကို မႀကိဳက္ႏွစ္သက္သူမ်ားအတြက္ ေခၽြးစိုေနသည့္ ေျခအိတ္အနံ႕ထြက္ေနသည့္ အသီးကို လူမ်ား အဘယ္ေၾကာင့္စားသုံးၾကသနည္းဟု ေမးဖြယ္ရွိသည္။အထူးသျဖင့္ မေလးရွားႏွင့္ ဘရူးႏိုင္းႏိုင္္ငံတို႕တြင္ အမ်ားအျပား စိုက္ပ်ိဳးသည့္ ဒူးရင္းသီးသည္ စူးရွေသာ အနံ႕ျဖင့္ သတင္း ေက်ာ္ၾကားသည္။ဒူးရင္းသီးကို ျပင္းထန္ေသာအနံ႕ေၾကာင့္ ဟိုတယ္မ်ားႏွင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ ဆိုင္မ်ားတြင္ ယူေဆာင္လာျခင္းမျပဳရန္ တား ျမစ္ထားသကဲ့သို႕ ေလယာဥ္၊ ေမာ္ေတာ္ကားစသည့္ အမ်ားျပည္သူစီးနင္းသည့္ ယာဥ္ မ်ားတြင္လည္း သယ္ယူခြင့္ မျပဳၾကေခ်။
အခြံကို ၾကည့္၍ စဥ္းစားလွ်င္ ဒူးရင္းသီး၏ အရသာသည္ ဆိုးရြားလိမ့္မည္ဟု ထင္ရဖြယ္ရွိေသာ္လည္း ႏွစ္ၿခိဳက္သူမ်ား အတြက္ကား စားၾကည့္လွ်င္ စားရက်ိဳးနပ္ၾကရေပသည္။ထို႕ေၾကာင့္ ငုံ၍ စုတ္ရသည့္ စားဖြယ္မ်ားတြင္ ဒူးရင္းသီးကို ထည့္သြင္း ျပဳလုပ္ ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
၅။ နဂါးေမာက္သီး Dragon Fruit
မကၠဆီကို ႏိုင္ငံတြင္ ပထမဆုံး စိုက္ပ်ိဳးခဲ့သည့္ နဂါးေမာက္သီးသည္ ခ်ိဳေမႊးေသာ အရသာေၾကာင့္ လူၾကိဳက္မ်ားခဲ့ သည္။ ပ်မ္းမွ် အေလးခ်ိန္ ၁၂၀ ဂရမ္ မွ ၁၅၀ ဂရမ္အတြင္းရွိသည့္ ရဲရဲေတာက္ေနေသာ နဂါးေမာက္သီးမ်ားသည္ အံ့ၾသဖြယ္ ေကာင္း ေလာက္ေအာင္ အရသာက ခ်ိဳၿမိန္သည္။နဂါးေမာက္ပင္၏ အပြင့္မ်ားကို အစိမ္းစားႏိုင္ကာ လက္ဘက္ရည္ ေဖ်ာ္ ရာတြင္ ထည့္သြင္း အသုံးျပဳႏိုင္သည္။အျမင္ ဆန္းေနသည့္ နဂါးေမာက္သည္ ေစာင္းလ်ား မ်ိဳးကြဲ အပင္တစ္မ်ိဳးျဖစ္ကာ ေနရာအႏွံ႕ တြင္ ျမင္ေတြ႕ ႏိုင္ ၾကသည္။
၆။ အာဖရိက သခြား African cucumber aka Kiwano
သာမာန္သခြားသီးႏွင့္ မတူသည့္ အာဖရိကမ်ိဳးႏြယ္ သခြားသီးသည္ ထူထဲေသာ အခြံပတ္လည္တြင္ ဆူးခၽြန္မ်ားေပါက္ ေနသျဖင့္အျမင္က ဆိုးေနသည္။ကႏၱာရ အတြင္းရွိ သဲမ်ားတြင္ေပါက္ေရာက္ရွင္သန္ သည့္ ဆူးပါေသာ မ်ိဳးစိတ္ပင္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အာဖရိက သခြား၏ ပုံပမ္းသည္ ဆြဲေဆာင္မႈ ရွိေနျခင္း ျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။ အာဖရိက သခြားသီးသည္ အရည္ရႊမ္းေသာ အသီးမ်ိဳးျဖစ္ကာ အရသာသည္သာမာန္သခြားသီး ကဲ့သို႕ပင္ျဖစ္ေသာ္လည္း အရသာသည္ အနည္းငယ္ ငံသည္။တစ္ခါတစ္ရံတြင္ အာဖရိက သခြားသီးမ်ားကို စားသုံးျခင္းအျပင္ အလွဆင္သစ္သီးအျဖစ္လည္း အသုံးျပဳၾကသည္။
၇။ အက္ကီး Ackee
အက္ကီးသီးသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မရွိဘဲ ဂ်ေမကာ ႏိုင္ငံတြင္ေပါက္ေရာက္သည့္ ယင္းႏိုင္ငံ၏ အမွတ္လကၡဏာ အသီး တစ္မ်ိဳး ျဖစ္သည္။အက္ကီးအပင္၏ အေစ့မ်ားကို အေနာက္အာဖရိကတိုက္မွ ဂ်ေမကာႏိုင္ငံသို႕ ကၽြန္မ်ားကို တင္ေဆာင္ သည့္ သေဘၤာမ်ားႏွင့္ ယူေဆာင္ခဲ့ၾကသည္ဟု ဆိုသည္။
ထိုအခ်ိန္မွစ၍ အက္ကီးမ်ားသည္ ကာေရဘီယံ ၀န္းက်င္ေဒသမ်ားတြင္ စားသုံး ဖြယ္ အသီးတစ္မ်ိဳးျဖစ္လာခဲ့သည္။ အက္ကာသီး၏ အနက္ေရာင္ထိပ္ပိုင္းအလႊာကို ဖယ္ထုတ္ၿပီး အေစ့တြင္ကပ္ေနသည့္ အ၀ါေရာင္အသားမ်ားကို စား ၾကရ သည္။အက္ကာသီး၏ အနီေရာင္အပိုင္းမ်ားသည္ အဆိပ္ရွိသျဖင့္ စားသုံးျခင္း မျပဳႏိုင္ေခ်။
၈။ ဗုဒၶလက္ေတာ္ Buddha’s Hand
ဗုဒၶလက္ေတာ္ဟု အမည္ေပးထားသည့္ အသီးသည္ ေရွာက္သီးႏွင့္ အရသာတူညီကာ တရုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံတို႕ တြင္ ျမင္ေတြ႕ႏိုင္သည္။ေရဘ၀ဲတစ္ေကာင္၏ လက္တံမ်ားကို ခ်ည္ေႏွာင္ထားပုံႏွင့္ တူသည့္ ယင္းအသီးကို အစိမ္းတိုင္းစားၾက သကဲ့သို႕ ငါးခ်က္ရာတြင္ အနံ႕ေမႊးေစရန္ ထည့္သြင္း ခ်က္ျပဳတ္ၾကသည္။ ဗုဒၶလက္ေတာ္ ကိုဟင္းသီးဟင္းရြက္သုတ္မ်ားတြင္လည္း ထည့္သြင္း စား သုံးၾကသည္။ တရုတ္ႏိုင္ငံတြင္ ဗုဒၶလက္ေတာ္အသီးမ်ားကို လူေနအိမ္မ်ား၀န္းက်င္တြင္ အေမႊးနံ႕ရေစရန္ ထားရွိၾကသကဲ့သို႕ ဗီဒိုမ်ားတြင္ လည္း ထည့္သြင္းထားေလ့ရွိသည္။
၉။ ေတာင္အေမရိက ခရမ္းခ်ဥ္ Tamarillo
အီေကြေဒါ၊ပီရူးႏွင့္ ကိုလံဘီယာႏိုင္ငံတို႕တြင္ ေတြ႕ရွိရသည့္ ခရမ္းခ်ဥ္သီးမ်ိဳးစိတ္ Tamarillo သည္ ကမၻာအႏွံ႕ စားသုံးေန ၾကသည့္ သာမာန္ ခရမ္းခ်ဥ္သီးႏွင့္ မ်ိဳးရင္းတူကာ အေရာင္က ေဖ်ာ့၍ မီးေလာင္ခံထားရသည့္ အသြင္ရွိသည္။ ေတာင္အေမရိက ခရမ္းခ်ဥ္သီးကို ထက္ပိုင္းျဖတ္ၾကည့္ပါက အသီး၏ အလယ္တြင္ ထူးျခားေသာ ပုံသဏၭာန္ရွိသည့္ အေစ့မ်ားကို ျမင္ေတြ႕ရသည္။
ခရမ္းခ်ဥ္သီးျဖစ္ေသာ္လည္း အရသာက သလဲသီးႏွင့္ တူညီသျဖင့္ ေဖ်ာ္ရည္ျပဳလုပ္ရာတြင္ အသုံးျပဳၾကသည္။ဘိုလီးဗီး ယားႏိုင္ငံ၊ အခ်ိဳ႕ေဒသမ်ားတြင္ ေတာင္အေမရိက ခရမ္းခ်ဥ္သီးကို ခ်က္ျပဳတ္ရာ ထည့္သြင္းၾကသကဲ့သို႕ အႏွစ္ sauce အျဖစ္ လည္း ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ေတာင္အေမရိက ခရမ္းခ်ဥ္သည္ သစ္သီးမွည့္မ်ားတြင္ပါရွိ၍ သစ္သီးယိုမ်ားကို ခဲေစသည့္ သၾကားႏွင့္ တူေသာ ၿဒပ္(pectin) ပါ၀င္မႈ မ်ားျပားသျဖင့္ ၾကာရွည္ခံ အသီးတစ္မ်ိဳးအျဖစ္ အသုံးျပဳၾကသည္။
၁၀။ ၾသဇာသီး Custard Apple
ၾသဇာသီးကို အခ်ိဳ႕လူမ်ားက ႏြားထီး၏ ႏွလုံးသားႏွင့္ တူေၾကာင္းရည္ညႊန္းေျပာဆိုၾကသည္။သို႕ေသာ္ ၾသဇာသီးသည္ ႏြား ႏွလုံးထက္ အဖုမ်ားထြက္ေနသည့္ ပန္းသီးႏွင့္ ပိုမို တူညီသည္။ထို႕ေၾကာင့္ ၾသဇာသီးကို အတန္အသင့္ သေႏၶေျပာင္းထားသည့္ ပန္းသီးဟုလည္း ဆိုၾကသည္။ ၾသဇာပင္သည္ တိုင္၀မ္၊အိႏၵိယႏွင့္ အာဖရိကတိုက္တြင္အမ်ားဆုံးေပါက္ေရာက္သည္။အပူပိုင္းသစ္ေတာမ်ားတြင္လည္း ရွင္ သန္ ႏိုင္သကဲ့သို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း ၾသဇာပင္မ်ားကို အမ်ားအျပားစိုက္ပ်ိဳးကာ ၾသဇာသီးကို ႏွစ္ၿခိဳက္စြာ စားသုံးေလ့ရွိၾက ေပ သည္။အရသာသည္ ခ်ိဳေမႊးေနကာ အဆာသြတ္မုန္႕မ်ားကို ဆမ္းစားရသည့္ အ၀ါေရာင္အခ်ိဳရည္ပ်စ္ပ်စ္(custard)ႏွင့္ တူသျဖင့္ အသီးအမည္ကို Custard Apple ဟု မွည့္ေခၚခဲ့ၾကသည္။
ၾသဇာမ်ိဳးစိတ္တြင္ တစ္လုံးခ်င္းသီးသည့္ ရိုးရိုး ၾသဇာသီးႏွင့္ ဒူးရင္းသီး အရြယ္သီးသည့္ ဒူးရင္းၾသဇာသီးဟု ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။ ရိုးရိုးၾသဇာသီး၏ အခြံတြင္ အဖုမ်ားတြဲဆက္တည္ရွိေနၿပီး ေယဘုယ်အားျဖင့္ အဖုတစ္ခုစီေအာက္တြင္ အသီးထဲ၌ အေစ့ တစ္ေစ့စီ ပါရွိေနသည္။ ဒူးရင္းၾသဇာသည္ အခြံေခ်ာ၍ ဆူးအနည္းငယ္ပါရွိကာ အေစ့မ်ားက အသားထဲတြင္ ရွိေနၾကသည္။
ပထ၀ီ၀င္အေနအထားႏွင့္ ရာသီဥတုကြဲျပားမႈမ်ားေၾကာင့္ ကမၻာ့ေနရာေဒသ အသီးသီးတြင္ေပါက္ေရာက္သည့္ အပင္မ်ား ႏွင့္ အသီးမ်ားသည္ တစ္ေနရာႏွင့္ တစ္ေနရာ ကြဲျပားျခားနားၾကေပသည္။ေနရာေဒသ မတူညီမႈမ်ားေၾကာင့္ တစ္ႏိုင္ငံမွ အသီးမ်ား သည္ အျခားတစ္ႏိုင္ငံတြင္ ထူးဆန္းေသာ အသီးမ်ားျဖစ္လာခဲ့ၾကသည္။သို႕ေသာ္ ေကာင္းမြန္ ခ်ိဳၿမိန္ေသာ အရသာကို မည္သူ႕ လူမ်ိဳး မဆို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ေလ့ရွိၾကသျဖင့္ ႏိုင္ငံအသီးသီးမွ အသီးအႏွံမ်ားသည္ စိုက္ပ်ိဳးျခင္းျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ သယ္ယူလာၾကျခင္း ျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ တင္ပို႕ေရာင္းခ်ျခင္းျဖင့္ ျဖစ္ေစ ကမၻာအႏွံ႕ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႕ ေရာက္ရွိလာၾကကာ လူသားမ်ား စားသုံးႏိုင္ခဲ့ၾက ေပသည္။
ေမာင္သာ (ေရွးေဟာင္းသုေတသန)
၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ေမလထုတ္ အာေရာဂ်ံ မဂၢဇင္းမွ
==========
