ဖ်ားတိုင္းေဆးထိုးဖို႔ လိုသလား
“ဆရာ လူနာတစ္ေယာက္ ေရွာ႔နဲ႔ လာပါတယ္ဆရာ” သူနာျပဳဆရာမေလး၏ ေခၚသံေၾကာင္႔ ေဒါက္တာေက်ာ္တစ္ေယာက္ ဆရာဝန္ နားေနခန္းမွ ထြက္လာခဲ႔သည္။
“ဖ်ားေနတာ ၂ ရက္ ရွိျပီဆရာ၊ ဒီေန႔ပဲ ေဆးခန္းမွာ ေဆးသြားထိုးခဲ႔ေသးတယ္။ အဲ႔ဒါ အိမ္ျပန္ေရာက္ကတည္းက ေခြ်းစီးေတြ အရမ္းျပန္ျပီး မူးလာတယ္ဆိုတာနဲ႔ ေခၚလာတာ” လူနာ႔ အေမက ေျပာျပေနသည္။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္က ၈၀/၅၀။ ေသြးခုန္နွဳန္းက ၁၄၀ ေလာက္ရိွသည္။
ေမးျမန္းစမ္းသပ္စရာမ်ားရိွသေလာက္ လုပ္ျပီး လူနာက အစားနည္းေနသည္႔ အျပင္ အဖ်ားက်ေဆးေၾကာင္႔ ေခြ်းထြက္မ်ားက ေသြးေပါင္က်ျခင္းျဖစ္ႏိုင္သည္ ဟု ေဒါက္တာေက်ာ္ သံုးသပ္လိုက္သည္။
“အစားနည္းျပီး ေခြ်းထြက္မ်ားသြားလို႔ ေသြးေပါင္က်သြားတာပါ။ ပုလင္းၾကီးခ်ိတ္ေပးထားပါတယ္။ သက္သာသြားမွာပါ။” “ဒီတစ္လံုးျပီးရင္ ေသြးေပါင္ျပန္တိုင္းေပးဦးေနာ္၊ အကုိကို႔ျပန္လာေျပာေပးဦး” အလုပ္သင္ဆရာဝန္ေလးကို မွာခဲ႔ျပီး ေဒါက္တာေက်ာ္ တစ္ေယာက္ ဂ်ဴတီခန္းတြင္ လူနာမွတ္တမ္းကို ျပန္ျဖည္႔ရင္း အေတြးနယ္ခ်ဲ႕မိေနေတာ႔သည္။
ျမန္ျမန္သက္သာဖို႔ႏွင္႔ နာတာရွည္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး
လူနာအမ်ားစုသည္ ခံစားေနရေသာ ေရာဂါကို အျမန္သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းလိုၾကသည္သာျဖစ္သည္။ ဤသည္ကိုလည္း မွားသည္ဟုမဆိုသာေခ်။ သို႔ေသာ္ တစ္ခါတစ္ေလတြင္ အျမန္သက္သာရံုတစ္ခုတည္းကိုသာ ဦးစားေပးျပီး ေရရွည္တြင္ ဆိုးက်ိဳးရွိႏိုင္သည္ကို မေရွာင္ၾကဥ္မိသည္မ်ား ရိွႏိုင္သကဲ႔သို႔ ေရရွည္မွ အက်ိဳးအာနိသင္သက္သာမည္႔ အရာမ်ားကိုလည္း မလုပ္လုိျခင္းမ်ားျဖစ္ေပၚလာတတ္ပါသည္။ အျမန္သက္သာေရးကို ဦးစာေပးရင္းႏွင္႔ လုပ္မိေနေသာ အရာမ်ားတြင္ ဖ်ားလွ်င္ေဆးထိုးျခင္းသည္လည္း တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္သည္။
အဖ်ားတက္လွ်င္ ထိုးေနေသာ ေဆးအမ်ားစုသည္ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးျဖစ္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံ စတီးရိြဳက္ (Steriod) ေဆးမ်ားကို ပါ ေရာပါေနတတ္သည္။ တစ္ခါတရံ ပိုးသတ္ေဆးမ်ားပါထိုးေပးသူမ်ား ရွိတတ္ပါသည္။
အဖ်ားရိွလာလွ်င္ အဖ်ားသက္သာေရးအတြက္ ေဆးမ်ားေပးရာတြင္ အျမဲတမ္း အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးလိုသည္ေတာ႔ မဟုတ္ပါေခ်။ အဖ်ားသက္သာရန္ ပါရာစီတေမာလို ေဆးမ်ိဳးေလာက္ႏွင္႔ ပင္ လုံေလာက္ႏိုင္ပါသည္။ ပါရာစီတေမာမဟုတ္ဘဲ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ားသည္ အဖ်ားကို ပိုျမန္ျမန္သက္သာႏိုင္ေသာ္လည္း ေရရွည္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားရိွသျဖင္႔ အရမ္းကာေရာ မသံုးသင္႔ေခ်။ ထို႔အျပင္ ဖ်ားသည္႔ အေၾကာင္းရင္းသည္ ဘက္တီးရီးယားပိုးလိုမ်ိဳးေၾကာင္႔ ျဖစ္လွ်င္ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေသာက္ရံုႏွင္႔ ခဏသာ သက္သာမည္ျဖစ္ျပီး ပိုးသတ္ေဆးကို ရက္ျပည္႔ေအာင္ေသခ်ာေသာက္မွ အျမစ္ျပတ္ႏို္င္မည္ျဖစ္သည္။
အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ားသည္ သံုးေသာေဆးအေပၚမူတည္ျပီး အစာအိမ္ထိခိုက္ျခင္း၊ အစာအိမ္အနာမ်ားျဖစ္ျခင္း၊ အစာအိမ္ေသြးယိုျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္ အသည္း ႏွလံုးစသည္မ်ားကို ထိခိုက္ျခင္းစသည္႔ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ ထိုးေဆးျဖစ္ျဖစ္ ေသာက္ေဆးျဖစ္ျဖစ္ ထိုေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ အလြန္အမင္းနာက်င္ကိုက္ခဲျခင္းမ်ားတြင္ေတာ႔ မျဖစ္မေန အသံုးျပဳရမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း သာမန္ ပါရာစီတေမာေလာက္ႏွင္႔ သက္သာႏိုင္ေလာက္မည္႔ ေနရာတြင္ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးသံုးျပီး ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားျဖစ္လာမည္ဆိုလွ်င္ မတန္ပါေခ်။ တစ္ခ်ိဳ႕ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားသည္ ခ်က္ခ်င္းျဖစ္သည္မဟုတ္ဘဲ ေရရွည္မွျဖစ္လာတတ္သည္႔ အတြက္ လူနာအေနျဖင္႔ သံုးရင္းသံုးရင္းႏွင္႔ ေက်ာက္ကပ္ထိ၊ ႏွလံုးထိ စသည္ျဖစ္လာေတာ႔မွ ကုသရခက္ခဲသြားရသည္မ်ားလည္း ရိွၾကပါသည္။ အထူးသျဖင္႔ နဂို ေက်ာက္ကပ္၊ ႏွလံုး၊ အသည္း စသည္႔ ေရာဂါအခံရိွသူမ်ားတြင္ ပိုမို သတိထားၾကရပါသည္။
အကိုက္အခဲေပ်ာက္ထိုးေဆးထိုးလိုက္လွ်င္ လူနာအေနျဖင္႔ အကိုက္အခဲခ်က္ခ်င္းသက္သာသြားသည္။ ေခြ်းစီးေလးမ်ားထြက္ျပီး အဖ်ားခ်က္ခ်င္းက်သြားသည္။ ထို႔အျပင္ စတီးရိြဳက္ ကဲ႔သို႔ေသာ ေဆးပါ ထည္႔ထိုးေပးလိုက္ပါက ပို၍ပင္ သက္သာျပီး လူနာက ပိုသေဘာက်ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ထိုသို႔ သက္သာျခင္းသည္ ေရာဂါကို အျမစ္ျပတ္ေစသည္ေတာ႔ မဟုတ္ေခ်။ ဖ်ားေစ ကိုက္ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းကို ရွာျပီးကုပါမွ ေရာဂါအျမစ္ျပတ္သည္ျဖစ္သည္။ တစ္ခါတစ္ေလ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးအရိွန္၊ စတီးရိြဳက္ေဆးအရိွန္မ်ားေၾကာင္႔ လူနာခဏတျဖဳတ္သက္သာေနသည္ကို ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းျပီဟု အထင္မွားျပီး ေသခ်ာဆက္မကုမိေတာ႔ျခင္းေၾကာင္႔ အသက္အႏၱရာယ္ထိခိုက္သြားၾကသည္မ်ားလည္း ရိွတတ္ၾကပါသည္။ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးႏွင္႔ မတည္႔သူမ်ားတြင္ ထိုးျပီးျပီးခ်င္းေသြးေပါင္က်သြားျခင္း၊ ေရွာ႔ရသြားျခင္းမ်ားလည္းျဖစ္ေပၚတတ္ပါသည္။
စတီးရိြဳက္ေဆးမ်ားသည္လည္း ေရရွည္အသံုးျပဳပါက ေသြးတိုးျခင္း၊ ဆီးခ်ိဳျဖစ္ျခင္း၊ အရိုးပါးျခင္းစသည္႔ ဆိုးရြားေသာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားလည္း ျဖစ္ေပၚေစတတ္ပါသည္။ ပိုးသတ္ေဆးထိုးျခင္းသည္လည္း ရက္ျပည္႔ေအာင္မထိုးဘဲ တစ္ရက္ ႏွစ္ရက္သာ ထိုးျပီး ျပတ္သြားလွ်င္ ေဆးယဥ္ပါးသည္႔ ပိုးမ်ားေပၚေပါက္ေစႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔လည္း မလိုအပ္ဘဲထိုေဆးမ်ား မသံုးသင္႔ပါေခ်။
လူနာမ်ားအေနျဖင္႔လည္း ထိုအေၾကာင္းကိုေသခ်ာမသိသည္႔အခါ ေဆးထိုးေပး ျမန္ျမန္သက္သာေစေသာ ေဆးခန္းကိုမွ ေရြးျပတတ္ၾကသည္။ ဆရာဝန္မွ ေဆးထိုးရန္မလိုေၾကာင္း ရွင္းျပလွ်င္ တစ္ခ်ိဳ႕လူနာမ်ားက သေဘာေပါက္လက္ခံၾကေသာ္လည္း တစ္ခ်ိဳ႕ကမူ ေဆးထိုးေပးေသာ တျခားေနရာသို႔ ေျပာင္းကုျခင္းမ်ားအထိ လုပ္တတ္ၾကပါသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔လည္း ထိုသို႔ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားရိွေၾကာင္း၊ မလိုအပ္လွ်င္ ေဆးထိုးစရာမလိုေၾကာင္း၊ အဖ်ားရိွလာလွ်င္ သာမန္ ပါရာစီတေမာလိုေဆးမ်ိဳးသာေသာက္ျပီး ဖ်ားသည္႔ အေၾကာင္းရင္းကို ေသခ်ာ ထပ္ရွာကုရန္က ပိုအေရးၾကီးေၾကာင္း၊ မိမိကို ထိုးေပးေသာေဆး၊ ေသာက္ေဆးမ်ား သည္ မည္သည္႔ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးရိွႏိုင္သည္ကို သိရိွနားလည္ရန္ ေမးျမန္းေလ႔လာသင္႔ေၾကာင္း၊ ကြ်မ္းက်င္သူ ဆရာဝန္မဟုတ္ဘဲ အျမန္သက္သာရံုေဆးထိုးေပးသည္႔ အရပ္အေခၚ အပ္ပုန္းမ်ားႏွင္႔ ကုသျခင္း စပ္ေဆးမ်ားအလြယ္ဝယ္ေသာက္ျခင္းမ်ားမျပဳလုပ္သင္႔ေၾကာင္းကို ျပည္သူတိုင္းျပည္သူတိုင္းကို သိရိွနားလည္ ေစခ်င္ပါသည္။
“ဆရာ ခုန Patient (လူနာ) ကေတာ႔ ေသြးေပါင္ ၁၀၀/၇၀ ျဖစ္လာပါျပီ”
အလုပ္သင္ဆရာဝန္ေလး၏ အသံေၾကာင္႔ ေဒါက္တာေက်ာ္ အေတြးျပတ္သြားခဲ႔သည္။ ဒီလူနာ ေဆးရံုက မဆင္းခင္ေတာ႔ ခုန စဥ္းစားသည္႔ အခ်က္မ်ားကို ပညာေပးရန္၊ သူတို႔အျပင္ သူတို႔၏ အိမ္နီးနားခ်င္းအသိမိတ္ေဆြမ်ားကိုပါ လက္ဆင္႔ကမ္းပညာေပးေပးရန္ မွာဦးမည္ဟု ဆက္စဥ္းစားေနမိပါေတာ႔သည္။ ။
Credit: ေဒါက္တာေက်ာ္ (ေဆး – ၂)
